رابطه دلار و بورس چگونه است؟ / پیش‌بینی آینده بورس پس از افزایش قیمت دلار
رابطهای به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است و به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس ۸/ ۰ درصد افزایش یافته است.
به گزارش تجارت‌نیوز، با گذشت تنها دو ماه بیش از ۱۰۰میلیارد دلار به ارزش بازار سهام افزوده شد. این مهم در حالی رقم خورد که دلار نیز با افزایش نرخ همراه شده است. در این میان بررسی‌ها حکایت از رابطه مستقیم میان تغییرات نرخ دلار با روند شاخص کل بورس تهران دارد. ضمن آنکه ضریب همبستگی گروه‌های بورسی نیز نشان می‌دهد تمام صنایع از صادراتی‌ها گرفته تا گروه‌های مصرفی همگرایی مستقیمی با دلار دارند. این رابطه یکسویه اما علاوه‌بر تاثیرپذیری رابطه دلار و بورس مستقیم صنایع از دلار با افزایش انتظارات تورمی نیز ارتباط دارد.
اوایل اردیبهشت ماه بود که ارزش بازار سهام در مجموع بورس و فرابورس از ۲۰۰میلیارد دلار عبور کرد. فقط دو ماه بعد یعنی ۳تیرماه شاهد رسیدن این متغیر به سطح ۳۰۰میلیارد دلاری بودیم. افزایش ۱۰۰میلیارد دلاری ارزش بازار سهام در این مدت کوتاه در حالی رقم خورد که دلار نیز در این مدت از ۱۶هزار تومان به کانال ۲۰هزار تومان هم وارد شده است. محاسبات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در صورت ثبات نرخ دلار در محدوده نرخ اردیبهشت ماه، اکنون باید ارزش بازارسهام به ۴۰۰میلیارد دلار می‌رسید. آیا همبستگی مثبتی میان دلار و قیمت سهام وجود دارد؟ کدام صنایع بیشترین اثر را از رشد نرخ دلار پذیرا بودند؟
همگرایی بورس و دلار
نگاهی گذرا به روند شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار در بازار آزاد از ابتدای سال تاکنون گویای همگرایی این دو متغیر با یکدیگر است. با این حال برای درک دقیق‌تر این مهم بهتر است از ضریب همبستگی (Correlation coefficient) استفاده کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب همبستگی شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار آزاد از ابتدای سال ۹۹ تا پایان معاملات روز چهارشنبه معادل ۸/ ۰ میشود. این ضریب بین یک و منفی یک تغییر می‌کند و هر چه به یک نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده رابطه مستقیم بین دو متغیر است. به عبارتی اگر یکی از متغیرها افزایش (یا کاهش) یابد، دیگری نیز افزایش (یا کاهش) می‌یابد. رابطهای که به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است. به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس ۸/ ۰ درصد افزایش یافته است.
نوسان کدام صنایع وابسته به دلار است؟
در نگاه اول شاید پاسخ به این پرسش ساده باشد. عموما به نظر میرسد سهامی بیشترین تاثیر را از نرخ دلار می‌پذیرند که یا مواد اولیه خود را از خارج از کشور وارد می‌کنند یا در زمره صادرکنندگان قرار دارند. در برخی موارد نیز برخی از تولیدات در داخل کشور بر مبنای نرخ دلار قیمت‌گذاری میشود. در مجموع بخش عمده‌ای از شرکت‌های بورسی با افزایش نرخ ارز، برای افزایش درآمدها زمینه پیدا می‌کنند. افزایش رابطه دلار و بورس نرخ ارز در وهله اول، باعث افزایش درآمد ریالی شرکت‌های صادراتی میشود. با افزایش نرخ ارز، شرکت‌های صادراتی می‌توانند ارز حاصل از فروش خود را با قیمت بالاتری در بازار داخلی به فروش برسانند، در نتیجه درآمد ریالی آنها افزایش می‌یابد. شرکت‌هایی که به واردات مواد اولیه وابسته هستند در طرف دیگر، با افزایش هزینه‌های ریالی و بنابراین با کاهش سود مواجه می‌شوند، اما این شرکتها با یک مرحله تاخیر یا مستقلا نرخ فروش را افزایش می‌دهند یا از مراجع ذی‌صلاح مجوز افزایش نرخ می‌گیرند. ضمنا افزایش نرخ ارز باعث میشود که کالاهای داخلی نسبت به کالاهای وارداتی مزیت قیمتی پیدا کنند. به این ترتیب در مجموع رشد نرخ دلار به نفع هر دو گروه صادرات‌محور و واردات‌محور تمام میشود.
گروه‌های بورس
در یک تقسیم‌بندی کلی شرکت‌های صادرات‌محور خود به چند گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه‌های فلزی، پتروشیمی یا محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و کانه‌های فلزی که با توجه به بازارهای جهانی فلزات رنگین، شاخه‌بندی جزئی‌تری نیز از نوع فعالیت این شرکتها وجود دارد. سیمانی‌ها نیز در زمره گروه‌های ارزآور قرار می‌گیرند. در دیگر گروه‌ها نیز تا حدودی شاهد صادرات محصولات تولیدی هستیم اما با توجه به کم‌بودن مقادیر حجمی صادرات، وزن چندانی به این صنایع نمی‌دهیم.
در حال حاضر گروه فرآورده‌های نفتی با ضریب همبستگی ۹/ ۰ مرتبه، در صدر صنایع صادرات‌محور قرار می‌گیرد. این رابطه دلار و بورس ضریب در گروه فلزات اساسی ۸۱/ ۰ واحد است و معدنی‌ها همبستگی ۷۸/ ۰ درصدی با دلار دارند. در پتروشیمی‌ها نیز ضریب همبستگی با دلار به ۷۶/ ۰ میرسد. یک دسته دیگر از شرکتها، در فهرست بنگاه‌های ارزبر قرار دارند. شرکت‌هایی که بر اساس واردات مواد اولیه فعالیت دارند و طبیعتا با افزایش نرخ دلار با صعود هزینه‌های اولیه مواجه خواهند شد. اما همانطور که اشاره شد این شرکتها با یک مرحله تاخیر نرخ تولیدات خود را افزایش می‌دهند که گاه با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، این افزایش نرخ بیشتر از افزایش هزینه‌ها بوده و برآیند مثبتی را بر سود شرکت به جای می‌گذارد. نمونه واضح این شرکتها، شرکت‌های خودرویی و دارویی‌ها هستند. به‌طوری که در بازه زمانی مورد بررسی، گروه خودرو و ساخت قطعات با ضریب همبستگی ۹۶/ ۰ واحدی در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است. این ضریب در گروه مواد و محصولات دارویی نیز به ۹/ ۰ درصد میرسد. گروه‌های دیگری نیز در زیرمجموعه صنایع ارزبر وجود دارند.
پرواز انتظارات تورمی با افزایش نرخ دلار
نگاهی به ضریب همبستگی صنایع ۳۸گانه بورس با نرخ دلار از ابتدای امسال تاکنون برخی تحلیل‌ها را بر هم می‌ریزد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از این ضریب در سال جاری از همبستگی تمامی صنایع بورس با دلار حکایت دارد. هر چند این ضریب برای هر گروه متفاوت است اما هیچ‌یک از صنایع بدون ارتباط یا دارای ارتباط منفی با دلار نیستند. حتی برخی از گروه‌هایی که شاید نباید وابستگی خاصی به نرخ دلار داشته باشند، از ضریب همبستگی بالاتری نسبت به شاخص کل برخوردارند. دلیل این مهم رابطه دلار و بورس را می‌توان در افزایش انتظارات تورمی با رشد نرخ دلار جست‌وجو کرد. این روزها اگر از فعالان اقتصادی و نیز عامه مردم بابت انتظارات تورمی پیش رو سوال شود شاید همگی به تشدید تورم در کوتاه مدت اشاره کنند. شاید عمده‌ترین اثر نرخ ارز بر تمام صنایع موجود در بازار نیز تشدید انتظارات تورمی باشد که موجب افزایش قیمت اقلام مصرفی غیرمرتبط با نرخ ارز میشود و افزایش تورم را پدید می‌آورد.
در این شرایط صاحبان نقدینگی در صددند به هر طریقی ارزش دارایی خود را حفظ کنند و حتی سودهای چند صد درصدی کسب کنند و به اصطلاح از آب گل‌آلود تورم، ماهی بگیرند. از این رو رشد نرخ ارز، موج جدیدی از سرمایه‌های سرگردان را به بدنه بازار سهام تزریق کرده است. شلوغی کارگزاری‌ها و صف کشیدن رابطه دلار و بورس مردم برای گرفتن کد بورس حاکی از تداوم ورود نقدینگی تازه به بورس است. از طرفی آمارهای منتشرشده درباره صدور کدهای جدید نشان‌دهنده هجوم افراد برای سرمایه‌گذاری در بورس است. انعکاس این مهم یعنی افزایش انتظارات تورمی را می‌توان در گروه‌های مصرفی بازار مشاهده کرد. جایی که ضریب همبستگی گروه‌هایی همچون محصولات غذایی، خرده‌فروشی و قندی‌ها در سطوح بالاتر از ۸/ ۰ قرار گرفته است.
رابطه دلار و بورس|تاثیرات دلار بر شاخص بورس
با توجه به تجارب گذشتگان رابطهای که میان نرخ ارز و بازار سهام وجود دارد، رابطهای همبسته می‌باشد. در سال های اخیر، با افزایش تعداد شرکت‌های پذیرش شده در بازار سهام این رابطه مستحکم‌تر شد. همینطور، شرکت‌هایی که در بازار بورس پذیرش شده اند تاثیر پذیری بیشتری از نرخ دلار دارند. جهشی که اکثر تحلیلگران در انتظار آن بودند جهش نرخ ارز بود. نکته ای که باید به آن توجه داشت میزان رشد سهام نسبت به نرخ ارز است؛ اگرچه، نرخ ارز به عنوان یک محرک مهم در رشد قیمت سهام به شمار می‌رود، اما باید دید که این رشد و رابطه تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و آیا می‌توان برای آن نرخ ثابتی را متصور یا خیر. در این مقاله، به بررسی رابطه دلار و بازار سهام و همینطور، مقایسه نمودار شاخص کل بورس و دلار خواهیم پرداخت.
شاخص بورس در چند سال اخیر
همانطور که می‌دانید در سال‌های اخیر، ارزش ریال به شدت کاهش پیدا کرده است و اکثر افراد جامعه به دنبال راهی برای سرمایه گذاری هستند که بتوانند پول نقد خود را به آن تبدیل کنند. علاوه بر افرادی که بانک را برای سرمایه گذاری انتخاب می‌کنند، افرادی نیز وجود دارند که در بازارهای مسکن، خودرو، دلار، بورس و … سرمایه گذاری می‌کنند. با توجه به رشد قابل توجه بورس در سال گذشته، افراد زیادی با یک سرمایه گذاری قوی توانستند پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشند. اما باید به این نکته توجه کنیم که، برای یک سرمایه گذاری موفق باید دانش و اطلاعات کافی در این باره داشته باشید و در صورت عدم دانش می‌توانید با یک شخص کاربلد برای یک سرمایه گذاری موفق مشورت کنید.
مقایسه رشد دلار و بورس
بازار سرمایه ایران 4 صنعت را به خود اختصاص داده است. این محصولات شامل، فرآورده‌های نفتی، کانی‌های فلزی، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی می‌باشد. از ویژگی‌های این صنعت‌ها، می‌توان به قیمت گذاری آنها بر اساس عرضه و تقاضای جهانی و تولیدات صادرات محور آنها اشاره کرد. از آنجایی که، این صنعت‌ها ماهیت صادراتی دارند، با توجه به افزایش نرخ ارز، مزیت صادراتی بالا رفته و به دنبال ثبات قیمت‌های جهانی، سودآوری این شرکتها نیز بیشتر میشود.
با وجود این، برخی شرکتها به دلیل هزینه‌های ارزی بالا و تاثیرپذیری بالا از ارز با افت ارزش بعد از جهش ارزی رو به رو می‌شوند، که گاهی این ارزش می‌تواند تا یک چهارم قبل از جهش‌های ارزی کاهش پیدا کند. قیمت گذاری سهام محصولات داخلی این صنایع نیز بر اساس نرخ دلار و فروش صادراتی آن می‌باشد. هر چند، بخشی از هزینه‌های این شرکتها (شرکت‌های صادرات محور) دلاری است؛ اما، به دلیل حاشیه سود بالا و نسبت هزینه به درآمد پایین در مجموع برآیند مثبت‌تری دارد. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، اگر نرخ دلار 10% افزایش پیدا کند، یک شرکت پتروشیمی بیش از 15% می‌تواند سودآوری داشته باشد. گروه دیگری که از افزایش نرخ دلار منتفع می‌شوند، شرکت‌هایی هستند که تراز ارزی مثبتی دارند. افزایش نرخ ارز برای بنگاه‌های داخلی نیز قابل رابطه دلار و بورس اهمیت است، به این دلیل که، هزینه تولید را در شرکت‌هایی که فروش داخلی دارند افزایش می‌دهد و این شرکتها نمی‌توانند متناسب با افزایش هزینه‌ها در محصولات تولیدی خود افزایش نرخ بدهند. به طور کلی می‌توان گفت، در صورت افزایش نرخ دلار، تورم شدیدی در جامعه حاکم خواهد شد.
اما، متاسفانه بسیاری از شرکت های بورسی با به وجود آمدن تورم، افزایش قیمت خواهند داشت. به طور مثال؛ صنعت خودرو جزء صنایعی است که ارتباط و همبستگی مستقیمی با دلار ندارد؛ اما در صورتی که، قیمت دلار افزایش پیدا کند قیمت دارایی‌های صنعت خودرو نیز افزایش پیدا می‌کند. همانطور که، افزایش یا کاهش قیمت دلار برای شرکت‌های صادرات محور امری مثبت تلقی میشود، برای برخی شرکتها نیز می‌تواند پیامدهای منفی داشته باشد. همینطور، مواد اولیه بعضی از شرکتها از خارج کشور تهیه میشود، افزایش نرخ دلار می‌تواند در افزایش قیمت آنها بسیار تاثیر داشته باشد.
تحلیل شاخص کل
در تصویر زیر، تحلیل شاخص کل برای شما آورده است. این تحلیل در تاریخ 1400/10/18 انجام شده است.
تحلیل دلار
کف حمایتی 27000 تومان از ابتدای شهریور ماه تاکنون شکسته نشده و همچنان معتبر می‌باشد.
همچنان، که سقف 28500 تومان هم مقاومت اصلی است. حال، با توجه به نوسانات بالای محدوده 27000 تومان که هر روز کوتاه‌تر و نزدیک‌تر به این محدوده حمایتی میشود؛ انتظار برای حمایت، با توجه به کراس منفی مووینگ‌ها نیز کمتر شده است. هدف ریزش هم بر اساس کف‌های حمایتی 26000 و 25500 تومان تعریف میشود.
اما برای برخورداری از خرید مطمئن (صرفا سهامداری در بورس) در صورت شکست حمایت 27000 تومان در روزهای آینده انتظار خرید در نقطه حمایتی (25500 تومان) مشخص شده است. در غیر این صورت، انتظار برای ورود مطمئن بعد از افزایشی شدن و ورود به محدوده بالای 28500 تومان (احتمالات نوسانی شدن دلار = ریسک بالا در سهامداری) بالا می‌رود.
- به طور کلی، انتظار ریزشی شدن به زیر 27000 تومان در این هفته وجود ندارد مگر با انتشار اخبار
در تصویر زیر، تحلیل دلار در تاریخ 1400/07/23 را مشاهده می‌نمایید که این تحلیل تا 1400/08/07 نیز اعتبار دارد. (حد ضرر در این تحلیل 25500 تومان و حد سود 28500 تومان تعیین شده است.)
با کاهش دلار چه سهامی بخریم ؟
موضوعی که معامله گران زیادی به آن توجه می‌کنند، صعود دلار است. صعود دلار در مرحله نخست، می‌تواند بر سهام کالایی مانند گروه فلزات، معدنی‌ها، سهام پالایشی، پتروشیمی‌ها و … تاثیر زیادی داشته باشد. به طور کلی، شرکت‌هایی که فروش محصولات آنها با نرخ دلار ارتباط مستقیم دارند از این دسته سهام‌ها می‌باشند. البته، در این مورد باید به قیمت‌های جهانی کالاها نیز توجه داشت که اثر آن را نمی‌توان نادیده گرفت.
در مرحله دوم، باید به محصولات داخلی توجه داشت. با افزایش تورم، قیمت کالاهای داخلی نیز افزایش پیدا می‌کند. در مرحله آخر، شرکت‌هایی که محصولات آنها به بازار داخل ختم میشود، است که مورد توجه قرار گرفته است. به طور کلی، موج تورمی معمولا به بهانه‌های مختلف در گروه‌های سهامی خود را نشان می‌دهد.
خلاصه مطالب
نرخ ارز و شاخص قیمت سهام دو مفهوم اساسی در مفاهیم مالی به شمار می‌رود. این دو مفهوم می‌تواند در سطح جهان، کسب و کار جهانی را ایجاد کند. سرمایه گذار اگر بتواند این دو مفهوم را شناسایی کند و به یک درک کلی از آنها برسد، می‌تواند ریسک سرمایه گذاری خود را به حداقل برساند. بورس اوراق بهادار یکی از اصلی‌ترین منابع سرمایه گذاری در ایران است که، سرمایه گذاری در آن می‌تواند رشد توسعه اقتصادی را به دنبال داشته باشد. همینطور، نرخ ارز بر شاخص کل سهام نیز اثر زیادی دارد که مقادیر آن در حال تغییر و نوسان می‌باشد. با در نظر گرفتن تفاوت در زیرساخت‌های سرمایه گذاری و شرایط اقتصادی کشورها، اثر نرخ ارز و نوسانات آن بر شاخص قیمت سهام در کشورهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که، بین نرخ ارز و شاخص سهام توافق عمومی وجود ندارد.
رابطه نرخ دلار و سهام
یک تحلیلگر بازار سرمایه مبهم بودن وضعیت عرضه بلوکهای سایپا و ایران خودرو، وضعیت برجام و همچنین پایین بودن نرخ دلار نیمایی را از دلایل سقوط بورس دانست و گفت: بازار سهام فعلا بازار بازنده بوده است و این سیاست در میان مدت می‌تواند خطرناک باشد.
ولید هلالات در گفت و گو رابطه دلار و بورس با ایسنا، با تاکید بر اینکه بازار سرمایه در رکود قرار دارد، اظهار کرد: بازار سرمایه مدت زمان طولانی منتظر اخبار مختلف است و محرک مثبتی هم به آن تزریق نمی‌شود؛ در نتیجه حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند و زمانی که بازار از هیجان می افتد روندی نزولی به خود می‌گیرد. مخصوصا اگر بازار پیش از این اتفاقات صعود کرده باشد، نزول عمیق تر میشود، دقیقا مانند اتفاقی که این روزها افتاده است.
وی ادامه داد: برای مثال بازار مدتهاست که در انتظار عرضه بلوک سایپا و ایران به سر می‌برد و ابهامات و اخبار مربوط به این موضوع بیشتر به بازار لطمه زده است. یعنی اگر اخبار مرتبط با این موضوع نبود شرایط صنعت و بازار بهتر بود؛ چراکه یکی از مهم ترین موضوعات برای بازار این است که ببیند بلوک های سایپا و ایران خودرو عرضه می شود یا خیر و خریدار چه کسی است؟ آیا می‌تواند به بازار هیجان دهد یا خیر؟
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به نرخ ارز نیمایی گفت: همه کالاها نسبت به سال قبل رشد قیمت داشته‌اند و دلار بازده ۲۵ درصدی داشته است اما سهام همسو با این رشد، صعودی نمی‌شود. یکی از مهم ترین دلایل این موضوع نگاه دولت به دلار نیمایی و ثابت نگه داشتن آن است. بازار زمانی که دلار ۴۲۰۰ تومان حذف شد توانست رونق خوبی بگیرد اما وقتی دلار نیمایی ثابت نگه داشته شده اما قیمت دلار آزاد بالا می‌رود، این پیام داده میشود که با وجود تورم و رشد نرخ ارز، قرار نیست درآمد شرکتها رشد کند. همچنین از برجام هم خبری نیست و در سهم های بانکی هیجانی وجود ندارد.
هلالات با بیان اینکه همه محرک هایی که می‌توانند در بازار نقش بازی کنند فعلا در حالت تعلیق قرار دارند، اظهار کرد: بازار سهام فعلا بازار بازنده بوده است. این سیاست در میان مدت می‌تواند خطرناک باشد چون پول های بزرگی در بازار و صندوق های فیکس وجود دارد که اگر این روند ادامه پیدا کند ممکن است به سمت بازارهای دیگر مانند سکه و ارز کوچ کنند.
بررسی رابطه بازارهای بورس و دلار به همراه نمودار
یکی از سوالات و ابهاماتی که همیشه توسط فعالان بازار سرمایه ایران (عموما سرمایه‌گذاران تازه وارد و مبتدی) مطرح میشود، رابطه بورس و دلار است! در واقع یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای سرمایه‌گذاری در هر بازار مالی، شناخت بازارهایی است که روی شرایط بازار مورد نظر شما تاثیر منفی یا مثبت می‌گذارند که اصطلاحا تحلیل بین بازاری نام دارد. به عبارت دیگر امروزه اغلب فعالان حرفه‌ای بازارهای مالی به این موضوع اذعان دارند که بدون توجه به شرایط بازارهای موازی و مرتبط به بازاری که آنها در آنجا فعالیت می‌کنند، نمی‌توانند سرمایه‌گذاری موفقی داشته باشند.
در این مطلب با بررسی دلایل اقتصادی و تاریخچه بازارها می‌خواهیم بدانیم که آیا رابطه منطقی و اثبات شده‌ای بین بازار ارز و سهام تهران وجود دارد یا خیر؟ آیا این بازارها با یکدیگر کورلیشن مثبت دارند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات و درک رابطه بورس و دلار در ادامه مطلب همراه ما باشید…
نمودار مقایسه نوسانات شاخص کل و نرخ دلار (96 تا 1400)
در بخش اول مطلب می‌خواهیم به بررسی سوابق بازارها بپردازیم چون نمودار شاخص‌ها گویای همه چیز است. نمودار مقایسه‌ای بالا مربوط به تغییرات شاخص کل بورس و دلار از زمستان 1396 تا انتهای تابستان 1400 است. به عبارت دیگر در این تصویر نوسانات این شاخص‌های سرمایه‌گذاری را طی یک بازه حدودا 5 ساله مشاهده می‌کنیم. در نگاه اول شاید این گونه به نظر برسد که این بازارها اصلا ارتباطی به یکدیگر ندارند چون تطابق چندانی میان نوسانات شاخص‌ها نیست؛ اما با بررسی بیشتر متوجه می‌شویم که اغلب نقاط کف و سقف اصلی بازارها با یک کورلیشن مثبت شکل گرفته‌اند. هر چند وجود تاخیر زمانی و عدم تطابق مسیر حرکتی در برخی مواقع غیرقابل انکار است. نکته مهم بعدی شدت بالای نوسانات شاخص کل نسبت به نرخ دلار است که با توجه به فراریت بالا و چسبندگی قیمتی پایین در بازارهای سهام، امری کاملا طبیعی است. به طور کلی اگر نمودار این بازارها را طی دهه 90 به طور کامل و با جزئیات بیشتر بررسی کنیم، وجود کورلیشن مثبت بین نرخ دلار و شاخص کل بورس تهران کاملا مشهود است.
حال که بر اساس داده‌های گذشته بازار متوجه شدیم بین نرخ دلار و شاخص بورس یک ارتباط مشخص وجود دارد، در ادامه مطلب به بررسی دلایل بروز این پدیده اقتصادی در بازارهای مالی می‌پردازیم.
بالا رفتن نرخ ارز به معنی افزایش انتظارات تورمی در سطح جامعه و کاهش ارزش پول ملی است. در چنین شرایطی و به دنبال رشد قیمت دلار، قیمت کالا و دارایی‌های مختلف بالا می‌رود. در نتیجه ارزش دارایی‌های شرکتها نیز بالا رفته و بالطبع این افزایش قیمت، روی قیمت سهام آنها در بازار بورس تاثیر می‌گذارد. برای درک رابطه دلار و بورس این مفهوم توجه شما را به یک مثال جلب می‌کنیم.
«شرکت الف در صنعت ساختمان فعالیت می‌کند و در بازار فرابورس پذیرفته شده است. مجموع ارزش دارایی‌های شرکت (منهای بدهی‌ها، یعنی دارایی خالص) برابر 100 میلیارد تومان است. مجموع تعداد سهام شرکت الف 1 میلیون سهم است و هر سهم به قیمت 100 هزار تومان در بازار معامله میشود. پس از افزایش نرخ 20 درصدی نرخ دلار و ایجاد تورم عمومی در سطح جامعه، ارزش خالص دارایی‌های شرکت حدودا 25 درصد افزایش یافته و به 125 میلیارد تومان رسیده است. در نتیجه این رشد ارزش دارایی‌ها توسط فعالان بازار به سرعت شناسایی شده و طی مدت کوتاهی سهم حدودا 20 درصد رشد می‌کند.»
در جریان مطرح کردن این مثال توجه به دو نکته الزامی است. نکته اول، این نمونه فقط در مورد یک شرکت از بازار سهام (بورس و فرابورس) بود و عموما حین بروز موج‌های تورمی اغلب شرکتها دچار چنین وضعیتی می‌شوند؛ بنابراین کل بازار بورس با یک موج افزایشی روبهرو میشود. نکته دوم، عوامل مختلفی در افزایش یا کاهش قیمت سهام تاثیرگذارند و صرفا افزایش نرخ دلار نمی‌تواند منجر به رشد قیمت سهم شود؛ چه بسا در برخی مواقع حین رشد نرخ دلار، قیمت سهم کاهش یابد! بنابراین صرفا بر اساس این تئوری نمی‌توان اقدام به خرید یا فروش کرد.
ماهیت شرکت ها
دلیل دیگری که باعث میشود نرخ دلار روی قیمت سهام شرکتها موثر باشد، ماهیت آنها است. به طور کلی کسب‌وکارهای پذیرفته شده در بازار سهام از چند مسیر بسته به ماهیتشان از تغییر قیمت دلار تاثیر مثبت یا منفی می‌پذیرند (البته این موارد به جز تاثیرات رشد نرخ ارز روی قیمت دارایی‌هایی نظیر املاک، دستگاه‌های تولیدی و… است):
- شرکت‌های صادرات محور (شرکت‌هایی نظیر کاوه، ارفع، زاگرس و شفن به عنوان شرکت‌های صادراتی حاضر در بازار سهام ایران، با افزایش قیمت دلار درآمدشان افزایش خواهد یافت، زیرا می‌توانند درآمد ارزی خود را با قیمت بالاتری تبدیل به ریال کنند)
- شرکت‌های واردات محور (شرکت‌هایی مثل خودرو، فایرا و پتایر به عنوان شرکت‌های واردات محور پذیرفته شده در بازار سهام ایران، با افزایش قیمت دلار درآمدشان کاهش رابطه دلار و بورس خواهد یافت، چون برای تهیه مواد اولیه مورد نیاز خود باید ارز را با قیمت بالاتری تهیه نموده و در نتیجه از سود آنها کم میشود؛ هر چند این شرکتها هم در بسیاری مواقع پس از مدت کوتاهی مجوز افزایش نرخ می‌گیرند)
- شرکت‌های دارای محصولاتی با نرخ‌گذاری بر مبنای دلار
- شرکت‌های دارای ذخایر ارزی
دلار بخریم یا سهام؟! کدام یک سوددهی بیشتری دارد؟
در بخش پایانی و پس از درک ماهیت و دلایل رابطه بورس و دلار می‌خواهیم به این سوال مهم پاسخ دهیم که سرمایه‌گذاری‌ها در کدام یک از این بازارها بازدهی بیشتری دارد. شاید بهترین روش پاسخ به این سوال، مقایسه بازدهی دلار نسبت به شاخص کل بورس و یا برخی از سهام بزرگ (اصطلاحا لیدر بازار) است که می‌تواند بهترین منبع باشد و بدون هیچ حاشیه یا قضاوت شخصی پاسخ صحیح را ارائه می‌کند. در همین زمینه توجه شما را به جدول زیر جلب می‌کنیم:
| بازدهی از ابتدای سال 1396 تا شهریور 1400 | |
| شاخص کل بورس | 1695% |
| قیمت دلار | 625% |
| نماد «فولاد» | 3580% |
| نماد «شبندر» | 1880% |
| نماد «وغدیر» | 1840% |
به نظر می‌آید که اعداد موجود در جدول بالا کاملا گویای همه چیز است. بر اساس بازدهی‌های به ثبت رسیده، سرمایه‌گذاری در بازار سهام نسبت به خرید دلار بازدهی بسیار بالاتری برای فعالان این بازار رقم زده است. علاوه بر بحث بازدهی، بحث ریسک نیز برای سرمایه‌گذاران (علی‌الخصوص سرمایه‌گذاران عمده و نهادی) مهم است و بر اساس نظر کارشناسان اقتصادی، به طور کلی ریسک سرمایه‌گذاری در بازار دلار نسبت به بازار سرمایه بیشتر بوده و ممکن است سرمایه‌گذاران با مخاطرات بیشتری مواجه شوند.
رابطه قیمت دلار و بورس قطع شده است؟
پیش‌بینی بازار در تابستان به نتیجه مذاکرات و روند نرخ ارز بستگی دارد؛ البته رفتار و حرکت بازار با وجود رشد نرخ ارز همچنان غیرقرینه با این مؤلفه اثرگذار است. به‌طوری‌که در رشدهای دلار، بازار عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دهد اما در ریزش‌های بازار بیش واکنشی دارد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از سنا، علی صادقین، کارشناس بازارهای مالی در بررسی شرایط فعلی بازار گفت: در حال حاضر بازار کمی سردرگم است. ابهام در سمت و سوی توافق هسته‌ای و جهت نرخ ارز در کنار چگونگی رفتارهای بازارهای رغیب و سیاستگذاران اقتصادی مانند قیمت‌گذاری دستوری، وضع عوارض یا تغییراتی که معمولاً بواسطه دخالت در شیوه قیمت‌گذاری یا واردات و صادرات رابطه دلار و بورس اعمال میشود، از جمله عوامل مرتبط با ایجاد شرایط کنونی هستند.
او افزود: از طرفی دیگر گزارش‌های ۱۲ ماهه شرکتها به خصوص در فصل زمستان، توجه سرمایه‌گذاران را زیاد جلب نکرد؛ به طوری که افت حاشیه سود به ویژه در گروه‌های بنیادی بازار مثل پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی رقم زد. در کنار این موارد، نگرانی‌ها از کاهش تقاضا و قطعی برق و افت تولید برای گروه های بزرگی مانند فلزات، سبب شده تا فعلا در بازار با یک روند نسبتا اصلاحی ضعیف یا درجا زدن رو به رو باشیم.
این کارشناس بازارسرمایه ادامه داد: ضمن این که در سه ماه گذشته گروه‌های خودرویی و پالایشی لیدرهای بازار بودند و به این دلیل بازار حال خوب یا بد خود را به این دو گروه گره زده است. و از آنجایی که در حال حاضر این گروه‌ها با اخبار جدید و رو به رشدی مواجه نیستند؛ کلیت بازار سرمایه زیر سایه این شرایط قرار گرفته است.
پیش‌بینی بازار در تابستان به نتیجه مذاکرات و روند نرخ ارز بستگی دارد؛ اما حتی با فرض توافق احتمالی، افزایش نرخ در برخی از گروه‌ها حتمی است اما در برخی از گروه‌ها هم به واسطه افزایش قطعی‌های برق و کاهش ظرفیت‌های تولیدی انتظار اصلاح وجود دارد؛ با این وجود تابستان نسبتا متعادلی برای بازار سرمایه پیش‌بینی میشود.
صادقین ادامه داد: مجموع عوامل یاد شده در بالا سبب شده تا به رغم افزایش نرخ دلار، بازار با افت مواجه باشد. در نظر داشته باشید که با وجود رشد نرخ ارز در بازار آزاد اما نرخ دلار نیمایی با رشد متناسبی رو به رو رابطه دلار و بورس نبوده است. از این رو بازار با پیشران مثبتی برای رشد روبهرو نیست.
او تصریح کرد: علاوه بر این نیم نگاه احتیاطی هم به مذاکرات هسته‌ای وجود دارد، بنابراین رفتار غیرقرینه در بازار با وجود رشد نرخ ارز همچنان وجود دارد. به طوری که در رشدهای دلار، بازار عکس‌العملی ندارد اما در ریزش‌های بازار حتی بیش واکنشی نشان می‌دهد.
این کارشناس بازارسرمایه اضافه کرد: معتقدم با وجود گزارش های ۱۲ ماهه ضعیف در فصل زمستان، اما نمادهای گروه‌هایی که سود نقدی بهتری را پرداخت می کنند به طور قطع با وضعیت بهتری رو به رو هستند و انتظار بر این است که در یکی دو ماه آینده برای این دست از سهام تقاضا وجود داشته باشد.
صادقین صریح کرد: گزارش‌های فصل بهار به خصوص گزارش‌های فروردین و اردیبهشت گزارش‌های خوبی هستند و بر مبنای سه ماهه بهار اگر پیش‌بینی‌های درستی انجام شود، انتظار رشد در بازار خواهیم داشت.
او در پیش بینی بازار در فصل تابستان بیان کرد: روند بازار در تابستان به شرایط برجام و روند نرخ ارز بستگی دارد، البته معتقدم چه برجام اتفاق افتد و یا اتفاق نیفتد، افزایش نرخ در برخی از گروه‌ها حتمی است اما در برخی از گروه‌ها به واسطه افزایش قطعی‌های برق و کاهش ظرفیت‌های تولیدی انتظار اصلاح وجود دارد؛ به نظر میرسد تابستان نسبتا متعادلی پیش‌بینی میشود.
دیدگاه شما