تجارت بین الملل چیست ؟

مزایای سامانه تجارت ایران برای بخش دولتی و بخش خصوصی

سامانه جامع تجارت چیست و چه مزایایی دارد؟

سامانه تجارت به منظور تسهیل در انجام امور تجارت در سریع ترین زمان ممکن به وجود آمده است. سامانه تجارت یک رابط بین اشخاص تاجر و بازرگانان با دستگاه های مربوطه در زمینه تجارت بین الملل است.

بخش های مختلف سامانه جامع تجارت ایران کدام است؟

این بخش ها شامل: سامانه جامع تجارت، سامانه جامع انبارها و مراکز نگهداری کالا، سامانه شناسه کالا، سامانه سنجش اعتبار و رتبه بندی اعتباری، پرتال ارزی یا نظام یکپارچه معاملات ارزی نیما و…است.

وظایف سامانه جامع تجارت ایران چیست؟

این وظایف شامل: ایجاد یک واحد تجاری مشخص و فراهم شدن زمینه برای تعاملات ملی و بین المللی در تجارت الکترونیک و تسهیل تجارت با استفاده از ابزارها، امکانات و مدل های استاندارد تجارت الکترونیک در سطح ملی و بین المللی است.

سامانه جامع تجارت ایران چیست؟ یکی از مواردی که تاثیر زیادی در تسهیل تجارت در عرصه جهانی داشته و دارد، سامانه جامع تجارت ایران یا همان سامانه ثبت سفارش کالاست. در این مطلب به سوالاتی از قبیل: منظور از سامانه جامع تجارت چیست؟ منظور از ثبت سفارش کالا چیست؟ وظایف و مزایای سامانه جامع تجارت ایران چیست؟ و…پاسخ خواهیم داد و مزایای سامانه جامع تجارت ایران برای بخش های دولتی و خصوصی را تشریح می‌کنیم.

منظور از سامانه جامع تجارت چیست؟

سامانه تجارت به منظور تسهیل در انجام امور تجارت در سریع ترین زمان ممکن به وجود آمده است. سامانه تجارت یک رابط بین اشخاص تاجر و بازرگانان با دستگاه های مربوطه در زمینه تجارت بین الملل است. مباحث پیچیده در قانون باعث شده است تا امور تجاری به امور سخت و گنگی تبدیل شود، چراکه اقدام به صادرات و واردات به خودی خود پیچیدگی های اداری خاص خود را دارد.

مدارک، اطلاعات و…در حین انجام امور مربوط با تجارت پیوسته در حال رد و بدل شدن بین اشخاص است، به همین علت انجام این امور زمان بر و سخت است. تاجران می‌توانند برای انجام اموری از قبیل ثبت سفارش کالا، استعلام کارت بازرگانی و اخذ مجوزهای ورود از طریق این سامانه اقدامات لازم را انجام دهند. لازم به ذکر است با وجود شرایط همه گیری ویروس کرونا این سامانه تا حد زیادی مراجعات حضوری را هم کاهش داده است.

سامانه جامع تجارت ایران چیست؟

سامانه جامع تجارت ایران یک روش تسهیل کننده برای انجام امور تجاری است و یک سامانه یکپارچه است که یکی از وظایف آن نظارت بر فرآیند تجارت است. این سامانه برای اولین بار در تاریخ 1395/5/5 در دسترس کاربران قرار گرفت و به شکل رسمی بهره برداری از این سامانه آغاز شد.

سامانه جامع تجارت ایران در راستای اجرای ماده 8 قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار مصوب سال 1390، اساسنامه مرکز توسعه تجارت الکترونیک، مصوب وزاری عضوم کار گروه ماده 14 اساسنامه مرکز توسعه تجارت، ماده 6 قانون مبارز با قاچاق کالا و ارز مصوب سال 1392، ماده 3 آیین نامه اجرایی مواد 5 و 6 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب تیر ماه سال 1395 هیات وزیران، راه اندازی شده و استفاده از آن برای متقاضیان واردات، الزامی است.

سامانه جامع تجارت ایران یکی از برنامه های مدون دولت برای اجرای برنامه دولت الکترونیک است. این سامانه علاوه بر موارد ذکر شده در متن فوق باعث کاهش فساد در اقتصاد و تجارت می‌شود.

پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با سامانه جامع تجارت ایران به شکل تصویری بر روی لینک کلیک نمایید.

هدف ایجاد سامانه جامع تجارت

سامانه جامع تجارت که با نام “سامانه یکپارچه سازی و نظارت بر فرآیند تجارت” هم شناخته میشود با هدف ایجاد یک سامانه واحد برای بازرگانان در حوزه تجارت خارجی و فعالا ن اقتصادی در حوزه تجارت داخلی طراحی شده است شده است. با استفاده از این سامانه، انجام مبادلات تجاری به سمت مبادی قانونی هدایت خواهد شد و قاچاق کاهش می یابد.

بخش های مختلف سامانه جامع تجارت ایران کدام است؟

سایت سامانه جامع تجارت ایران دارای بخش های مختلفی است که هر کدام به صورت جداگانه فعالیت خاص خود را داشتند. اما در حال حاضر برای سرعت بخشیدن به انجام امور تجاری تمامی بخش ها به شکل یکپارچه و مرتبط با هم در حال فعالیت هستند. این بخش ها در سامانه جامع تجارت ایران به شرح زیر هستند:

♦️ سامانه جامع تجارت

♦️ سامانه جامع انبارها و مراکز نگهداری کالا

♦️ سامانه شناسه کالا

♦️ سامانه سنجش اعتبار و رتبه بندی اعتباری

♦️ پرتال ارزی یا نظام یکپارچه معاملات ارزی نیما

♦️ سامانه جامع حمل و نقل

♦️ سامانه جامع امور گمرکی

منظور از ثبت سفارش کالا چیست؟

ثبت سفارش کالا برای واردات به کشور باید بر تجارت بین الملل چیست ؟ اساس قانون تجارت ایران انجام شود. ثبت سفارش کالا سندی است که مجوز ورود کالا به ایران را برای ترخیص کالا از گمرک صادر می‌کند. بعضی کالاها بر اساس قانون پیش از واردات نیازمند اخذ مجوز از نهادهایی مانند: وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، هستند.

ثبت سفارش کالا

در تاریخ 1397/2/14 طی بخشنامه ای سازمان توسعه و تجارت ایران اعلام کرد که ثبت هر گونه سفارش به سامانه جامع تجارت ایران منتقل شود. این امر به منظور تسهیل و تسریع در انجام فرآیند ثبت واردات کالاهای مجاز به کشور، به واسطه اشخاص حقیقی و حقوقی صورت گرفت.

انواع ثبت سفارش کالا کدام اند؟

ثبت سفارش کالا انواع مختلفی در تجارت دارد که به شرح زیر است:

♦️ ثبت سفارش مدت دار

♦️ ثبت سفارش دیداری

♦️ ثبت سفارش یوزانس ثبت سفارش مبتنی بر صادرات و اعتبار اسنادی بدون انتقال ارز

ثبت سفارش واردات در برابر صادرات در صورتی انجام پذیر است تجارت بین الملل چیست ؟ که پروانه صادراتی معتبر ارائه گردد و ارزش صادراتی هم ممهور شده به مهر گمرک بوده و تاریخ پروانه با کوتاژ وارداتی نیز یکی باشد.

وظایف و مزایای سامانه جامع تجارت ایران چیست؟

اصلی ترین وظایف سامانه جامع تجارت ایران تسهیل و یکپارچه ساختن امور تجاری و همچنین ایجاد شفافیت تجاری است. اگر بخواهیم به طور خلاصه وظایف این سامانه را بگوییم در 2 مورد می‌توان آن را بیان کنیم:

♦️ ایجاد یک واحد تجاری مشخص و فراهم شدن زمینه برای تعاملات ملی و بین المللی در تجارت الکترونیک

♦️ تسهیل تجارت با استفاده از ابزارها، امکانات و مدل های استاندارد تجارت الکترونیک در سطح ملی و بین المللی

از مهم ترین مزایای استفاده از سامانه جامع تجارت ایران می‌توان به عدم حضور فیزیکی در اداره جات مربوطه، آن هم در شرایط همه گیری ویروس کرونا اشاره نمود. همچنین از مزایای دیگر این سامانه می‌توان به عدم انجام فرآیند های بیهوده برای رسیدن به اهداف موردنظر، دسترسی به سامانه ای بین المللی و…اشاره کرد.

مزایای سامانه تجارت ایران برای بخش دولتی و بخش خصوصی

سامانه جامع تجارت ایران فواید زیادی برای نهاد های مختلف اعم از دولتی و خصوصی داشته است.

مزایای سامانه جامع تجارت ایران برای بخش دولتی به شرح زیر است:

♦️ تخصیص موثر و کارآمد منابع دولتی

♦️ اصلاح و بهینه‌سازی در منابع درآمد دولتی

♦️ افزایش امنیت، کاهش فساد و شفافیت در امور تجارت بین الملل

♦️ سامانه جامع تجارت ایران امکان استفاده از تکنیک های مدیریت ریسک را به وجود آورده است

مزایای سامانه جامع تجارت ایران برای بخش خصوصی به شرح زیر است:

♦️ کاهش هزینه ‌ها از طریق کاهش تاخیرها

♦️ تسریع در امور اظهار و ترخیص کالا

♦️ توضیح و تفسیر قابل پیش ‌بینی قوانین

♦️ تخصیص موثر و کارآمد منابع

♦️ افزایش شفافیت

مزایای سامانه تجارت ایران برای بخش دولتی و بخش خصوصی

سامانه جامع تجارت ایران، دریچه ای به سمت تجارت بین الملل

در سال های اخیر به طور جدی شاهد دولت الکترونیک بوده ایم. دولت این امر مهم را جزو دستور کار اصلی خود قرار داده و اجرا هم کرده است، چراکه این امر موجب پیشرفت های زیادی در هر زمینه به خصوص تسهیل در امور تجارت بین الملل شده است.

لازم به ذکر است که این موضوع مشکلات خاص خود را هم داشته است، اما سامانه جامع تجارت ایران یک راه حل بسیار مناسب و کارا در زمینه تسهیل امور تجاری است.

پیشنهاد می‌شود برای آشنایی با ثبت معاملات در سامانه ثامن با راهنمای تصویری بر روی لینک کلیک کنید.

60 اصطلاح مهم حمل و نقل در تجارت بین المللی

زمانیکه وارد عرصه حمل و نقل (حمل و نقل دریایی (LCL) یا هوایی) می شوید، در هنگام معامله با خریداران خارجی با اصطلاحات و اختصارات زیادی مواجه می گردید. در برخی از موارد با این اصطلاحات آشنایی دارید، اما در بیشتر حالت ها این اصطلاحات برایتان ناشناخته هستند. اما شما به عنوان یک بازارپرداز پوشاک یا یکی از پرسنل تجاری مسئول موظف هستید تا با این اصطلاحات آشنایی داشته باشید. در این مقاله 60 اصطلاح و واژه اختصاری مرتبط با حمل و نقل که در بازارپردازی یا توسعه شغلی اهمیت زیادی دارند را به صورت خلاصه توضیح خواهیم داد.

مجموعه اصطلاحات بین المللی مورد استفاده در تجارت صادرات و واردات

60 اصطلاح حمل و نقل که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

1- CM چیست؟
CM به هزینه تولید یا هزینه برش و تولید اشاره دارد.

2- FOB چیست؟
FOB به معنی تحویل روی کشتی است.

3- C&F چیست؟
C&F به معنی بهای کالا و کرایه بار یا هزینه ترخیص و حمل و نقل است.

4- CIF چیست؟
CIF شامل هزینه های کالا، بیمه و باربری است.

5- CIFI چیست؟
در مورد اصطلاحات حمل و نقل، CIFI شامل هزینه های کالا، بیمه، باربری و بهره است.

6- CIFE چیست؟
به معنای هزینه های کالا، بیمه، باربری و تبادلات بانکی است.

7- COD چیست؟
COD مخفف تحویل نقدی است.

8- CWO چیست؟
CWO به معنی پول نقد به همراه سفارش است.

9- FOW چیست؟
FOW به معنی تحویل رایگان روی واگن است.

10- CPT چیست؟
CPT مخفف پرداخت کرایه حمل و نقل است.

11- CIP چیست؟
در اصطلاحات حمل و نقل، CIP به معنی دستورالعمل پرداخت و کرایه حمل و نقل است.

12- DAF چیست؟
DAF به تحویل در مرز اشاره دارد.

13- DES چیست؟
DES مخفف تحویل در عرشه کشتی در مقصد است.

14- DEQ چیست؟
DEQ شامل تحویل در اسکله مقصد می شود.

15- DDU چیست؟
DDU به معنی تحویل در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی است.

16- DDO چیست؟
DDO مخفف تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی است.

17- A.D.I.S چیست؟
A.D.I.S به سیستم خودکار مبادله داده مبتنی بر رایانه اشاره دارد.

18- A/F چیست؟
A/F مخفف حمل و نقل پیشرفته است.

19- A.F.R.A چیست؟
A.F.R.A مخفف ارزیابی میانگین نرخ حمل و نقل است.

20- A.G.B چیست؟
A.G.B مخفف هر برند خوب است.

21- Agt چیست؟
در اصطلاحات حمل و نقل، Agt به معنی نماینده یا مخالف است.

22- A.I.F.T.A چیست؟
A.I.F.T.A به معنی انجمن صنفی حمل و نقل کالا است.

23- AN چیست؟
AN به معنی اعلان ورود است.

24- AMT چیست؟
AMT مخفف مقدار است.

25- A/O چیست؟
A/O (یا AO) به معنی حساب است.

26- AP چیست؟
AP مخفف بهای اضافی یا متوسط بهای قابل پرداخت است.

27- A/R چیست؟
A/R (و A.R.) یک اصطلاح بیمه ای و به معنی تمام تجارت بین الملل چیست ؟ خطر است.

28- ASABOSA چیست؟
ASABOSA به معنی انجمن نمایندگان کشتی ها و کارگزاران آفریقای جنوبی است.

29- A.T.A چیست؟
A.T.A به زمان واقعی ورود اشاره دارد.

30- AV چیست؟
در اصطلاحات حمل و نقل، AV به معنای کانتینر است.

31- BAF چیست؟
BAF به معنی ضریب تنظیم مخزن (سیلو) است.

32- BCV چیست؟
BCV به معنی کشتی حامل قایق های باری است.

33- BD چیست؟
BD در اصطلاحات حمل و نقل به معنی حواله بانکی است.

34- B/E چیست؟
B/E به معنی صورتحساب کالاهای ورودی گمرک است.

35- BIFA چیست؟
BIFA مخفف انجمن حمل تجارت بین الملل چیست ؟ و نقل بین المللی حمل بار بریتانیا است.

36- B/L چیست؟
B/L به معنی صورت محموله بار کشتی است.

37- BN چیست؟
در اصطلاحات بین المللی حمل و نقل، BN مخفف یادداشت در دفتر رزرو است.

38- B/P چیست؟
B/P مخفف صورتحساب های قابل پرداخت است.

39- B.P.B چیست؟
B.P.B به معنی صورتحساب پست بانکی است.

40- BSC چیست؟
BSC مخفف شورای حمل و نقل بریتانیا است.

41- BV چیست؟
در اصطلاحات حمل و نقل، BV مخفف Bureau Veritas یا انجمن طبقه بندی کشتی های فرانسوی است.

42- C&E چیست؟
C&E مخفف حقوق گمرکی و مالیات های غیر مستقیم است.

43- C.A.D چیست؟
C.A.D مخفف پول نقد در برابر اسناد است.

44- CAF چیست؟
CAF مخفف پیش بینی میزان در دسترس بودن هر کانتینر است.

45- C.A.N چیست؟
C.A.N به معنی شماره اختصاصی گمرکی است.

46- CCM چیست؟
CCM مخفف مدیریت کانتینر مرکزی است.

47- C.H چیست؟
C.H مخفف اداره گمرک است.

48- F&D چیست؟
F&D به معنی کرایه بار کشتی و کرایه معطلی است.

49- FCL چیست؟
FCL به معنی بار کامل کانتینر است.

50- FCS چیست؟
FCS به معنی برگه محاسبه کرایه بار است.

51- FPD چیست؟
FPD به معنی کرایه بار قابل پرداخت در مقصد است.

52- I.C. &C چیست؟
I.C. &C مخفف هزینه فاکتور و سرانه خدمات است.

53- I.C.B چیست؟
I.C.B مخفف دفتر کانتینر بین المللی است.

54- ICC چیست؟
در اصطلاحات حمل و نقل، ICC به معنی اتاق بازرگانی بین المللی است.

55- IEF چیست؟
IEF به معنی پرونده تبادلات بین المللی است.

56- I.S.F چیست؟
I.S.F مخفف فدراسیون حمل و نقل بین المللی است.

57- L/C چیست؟
L/C به معنی اعتبارنامه اسنادی است.

58- TIR چیست؟
TIR به معنی مصالحه و سازش در تحویل است.

59- SOB چیست؟
SOB به حمل روی عرشه کشتی اشاره دارد.

60- RPT چیست؟
در اصطلاحات حمل و نقل، RPT مخفف نرخ به ازای هر تن است.

تجارت آزاد چیست؟

در گذشته بازرگانی میان ملل مختلف بر اساس سیاست موازنه اقتصادی انجام می‌شده است تا اینکه مخالفانی پیدا کرد.

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، بازار آزاد یکی از اساس‌های مکتب کلاسیک یا لیبرالیزم در اقتصاد است که آدام اسمیت و دیوید ریکاردو از جمله پایه‌گذاران آن به شمار می‌روند. این مدل تجاری که در ان کالاها و خدمات بدون محدودیت‌های دولتی بین و یا درون کشورها انتقال می‌یابد و این محدودیت‌ها شامل مالیات و تعرفه است.

تفاوت تجارت آزاد با دیگر روش‌های تجارتی این است که تخصیص کالا در میان کشورهای تجاری بر اساس قیمت‌های مصنوع صورت می‌گیرد که ممکن بازتاب واقعی عرضه و تقاضا باشند.

موافقتنامهٔ تجارت ازاد یکی از عناصر کلیدی مناطق تجارت ازاد است. بازار آزاد همان اقتصاد آزاد است که درآن خریداران و فروشندگان بدون هیچ قید و شرطی از لحاظ قیمت و مقدار باهم معامله می‌کنند و هیچگونه اجباری در خرید و فروش نیست. دولت افراد را آزاد گذاشته و تولیدکنندگان به خواست و رضایت تجارت بین الملل چیست ؟ خود به تولید می‌پردازند، و دولت هیچگونه مداخله‌ای برای تعین قیمت و مقدار محصول تولیدی نمی‌کند.

تجارت آزاد داری ویژگی‌های زیر است:

• تجارت کالا بدون تعرفه و گمرک و یا دیگر موانع تجاری

• دسترسی آزاد به بازارها

• عدم وجود سیاست‌های منحرف کننده تجارت که به سود برخی از افراد و شرکت‌ها باشد.

• دسترسی آزاد به اطلاعات بازار

• جنبش آزاد کارگری در بین و داخل کشورها

• حرکت آزاد سرمایه در بین و داخل کشورهابیشتر کشورهای دنیا هم اکنون عضو سازمان تجارت جهانی می باشند که هر کدام محدودیت‌های خاصی را اعمال میکنند اما تمامی تعرفه‌ها و موانع تجاری را بر طرف نکرده اند. همچنین بیشتر کشورها نیز عضو مناطق تجارت آزاد می باشند که تعرفه‌های پایین تری را در بین کشورهای عضو دارا می باشند. بیشتر کشورها خطوط هوایی خارجی را از انتقال کالا و مسافر در داخل کشور خود منع کرده اند.

مهمترین چالش های تجارت ایران چیست؟

با حکم وزیر صنعت، معدن و تجارت، علیرضا پیمان پاک به عنوان رییس جدید سازمان توسعه تجارت کار خود را آغاز کرده و به گفته کارشناسان، به نظر می‌رسد او در همان ماه‌های ابتدایی با چند چالش در تجارت کشور مواجه شود.

پیمان پاک در حالی جانشین حمیدرضا زادبوم شد که تجارت ایران در سال‌های گذشته و در دوره ریاست زادبوم، تجارب مثبت و منفی گسترده‌ای را پشت سر گذاشت، تجاربی که با وجود تغییر در دولت، بسیاری از آنها به تیم اقتصادی جدید نیز منتقل خواهد شد.

تجارت خارجی ایران در حدود سه سال و نیم گذشته بیش از هر عاملی تحت تاثیر تحریم‌های اقتصادی آمریکا قرار داشته است. این تحریم‌ها از سویی باعث شد توجه مقامات اقتصادی و تصمیم‌گیران در سطح کلان بیش از گذشته به صادرات غیرنفتی جلب شود که در بلندمدت برای اقتصاد ایران نتایجی مثبت بر جای خواهد گذاشت ولی از سوی دیگر با توجه به محدودیت‌های بین المللی توسعه صادرات و حضور در بازارهای هدف با دشواری‌هایی جدی دست به گریبان بوده است.

هرچند تصمیم‌گیری برای تداوم مذاکرات برای احیای برجام در سطح کلان سیاسی گرفته خواهد شد اما رییس جدید سازمان توسعه تجارت باید سازمان خود را تحت تاثیر این تصمیم اداره کند. در صورت تداوم تحریم‌ها، گسترش تجارت ایران با کشورهای اروپایی و مقاصد دورتر در آفریقا، آمریکا یا شرق آسیا همچنان محدود خواهد ماند و همین موضوع دستیابی به هدف گذاری‌های کلان صادرات غیرنفتی کشور را با دشواری مواجه می‌کند.

جدای از تحریم‌ها، بحث عضویت یا عدم عضویت ایران در گروه مالی اف ای تی اف نیز همچنان محل جدال است. قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه این گروه باعث شده تبادلات مالی و بانکی کشور با دشواری‌های فراوانی روبه رو شود و همین موضوع در مسیر بازگشت ارز حاصل از صادرات به ایران محدودیت‌هایی را به وجود آورده است. سرنوشت این دو عامل سیاسی احتمالا بر کارنامه نهایی عملکرد رییس جدید سازمان توسعه تجارت سایه خواهد انداخت.

ارتباط با صادرکنندگان بخش خصوصی دیگر چالشی است که پیش روی تجارت ایران در ابتدای دولت سیزدهم قرار دارد. هرچند دعوا بر سر نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور، بیشتر میان اتاق بازرگانی و بانک مرکزی جریان داشته اما سازمان توسعه تجارت به عنوان متولی اصلی این حوزه راهی دشوار برای حفظ رضایت بخش خصوصی، همزمان با تامین نیازهای دولت داشته و با توجه به نامشخص بودن سرنوشت تحریم‌ها، احتمالا این روال در ماه‌های پیش‌رو نیز به قوت خود باقی خواهد ماند.

چالش بعدی که باز هم ریشه در چالش‌های بین المللی اقتصاد ایران دارد، محدودیت فهرست شرکای اصلی تجاری کشور است. براوردها نشان می‌دهد که بیش از ۷۰ درصد از کل صادرات ایران تنها در میان پنج مقصد صادراتی توزیع می‌شود و در حوزه واردات نیز بخش مهمی از نیاز کشور تنها از چند کشور تامین می‌شود.

اما در حوزه صادرات اصلی‌ترین مقصد صادراتی ایران همچنان چین بوده است و پس از آن عراق، امارات متحده عربی، ترکیه و افغانستان قرار دارند. در میان صادرکنندگان کالا به ایران نیز امارات متحده عربی، چین و ترکیه سهم اصلی را دارند و کشورهای اروپایی مانند آلمان و سوییس با فاصله زیادی از آنها در رتبه‌های بعدی ایستاده‌اند. کارشناسان بازارهای صادراتی معتقدند محدود شدن بازار صادرات کشور به چند کشور، در کنار از دست دادن فرصت حضور در سایر بازارها، ریسک کاهش ناگهانی صادرات تحت تاثیر بر هم خوردن روابط با یکی از کشورهای مقصد را نیز افزایش می‌دهد و از این رو یکی از راهبردهای اصلی سازمان توسعه تجارت باید تلاش برای افزایش تعداد این مقاصد باشد.

در کنار تمام این مسائل که در کوتاه مدت به وجود آمده و البته باید پاسخی در زمانی کوتاه نیز دریافت کند، بحث تجارت آزاد ایران، افزایش همکاری با اتحادیه‌های اقتصادی، کاهش قوانین گمرکی، اعزام رایزن اقتصادی به کشورهای مختلف، افزایش همکاری با وزارت خارجه برای استفاده از ظرفیت اقتصادی سفارتخانه‌ها و گسترش تنوع در سبد صادراتی ایران نیز بخش دیگری از دغدغه‌هایی است که رییس جدید سازمان توسعه تجارت باید برای آنها راه حلی جدید پیدا کند، راه‌حل‌هایی که در صورت اجرایی شدن می‌تواند مبنای تحولی جدید در تجارت ایران باشد و در غیر این صورت بسیاری از چالش‌هایی که در سال‌های گذشته به وجود آمده بودند، به جای خود باقی خواهند ماند.

آشنایی با سازمان جهانی تجارت (WTO)

همشهری آنلاین- دکتر علی صباغیان: سازمان جهانی تجارت که از ابتدای سال ۱۹۹۵ برای مدیریت مناسبات تجارت چنـد جانبه بیـن‌المللی جایگزین گات شد، اکنون به یک سازمان بزرگ جهانی تبدیل شده است.

• وب سایت رسمی: WTO

اهمیت سازمان جهانی تجارت (World Trade Organization -WTO) تا آن حد است که در حال حاضر ۱۵۴ کشور جهان به عضویت این سازمان درآمده و کشورهایی نیز در حال طی کردن فرآیند الحاق هستند. ایران نیز اکنون به عضویت ناظر سازمان جهانی تجارت درآمده وسرگرم آماده سازی فرایند مذاکرات است. روسیه آخرین کشوری است که به این سازمان پیوسته است.

در اوج جنگ جهانی دوم و بویژه در سالهای بعد از آن تلاش های وسیع برای نظم بخشیدن به مناسبات بین کشورها در عرصه های سیاسی و اقتصادی صورت گرفت. در زمینه سیاسی، نتیجه این تلاش ها به تأسیس سازمان ملل متحد به عنوان سازمانی برای مدیریت مناسبات سیاسی بین المللی انجامید.

نتیجه این تلاش ها در عرصه تجارت و بازرگانی در سال ۱۹۴۷ به تأسیس موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) منجر شد. بسیاری از کشورها مسائل مربوط به تجارت چندجانبه خود را حدود نیم قرن در چارچوب گات پیگیری می کردند. با این وجود، از یک سو به دلیل فقدان یک مبنای حقوقی برای گات، به عنوان یک سازمان بین المللی، و از سوی دیگر به دلیل گسترده و پیچیده تر شدن مسائل مربوط به تجارت و بازرگانی بین المللی ضرورت تأسیس یک نهاد مسئول در این زمینه در دهه آخر قرن بیستم بخوبی آشکار شد. بر همین اساس اعضای گات در دور اروگوئه که آخرین دور مذاکرات تجاری گات محسوب می شود با تصویب موافقت نامه مراکش سنگ بنای نهاد جدیدی به نام سازمان جهانی تجارت را گذاشتند.

سازمان جهانی تجارت گات باضافه خیلی چیزهای دیگر است. گات در واقع مجموعه ای از قواعد و مقرراتی بود که هرگز از یک مبنای حقوقی به عنوان یک نهاد بین المللی برخوردار نبود و به طور موقت شکل گرفته بود در حالی که سازمان جهانی تجارت یک نهاد بین المللی با ساختار سازمانی دائمی است. این سازمان که از سال ۱۹۹۵ جایگزین گات شده است یک سازمان بین المللی است که علاوه بر موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت در چارچوب موافقتنامه های متعدد دیگری بر حقوق و تعهدات اعضاء نظارت می کند.

تفاوت دیگر گات با سازمان جهانی تجارت در این است که مقررات گات تنها شامل تجارت کالاها بود در حالی که موافقتنامه سازمان جهانی تجارت علاوه بر تجارت کالاها، تجارت خدمات و جنبه های تجاری مرتبط با مالیکت معنوی را نیز در بر می گیرد.

یک تفاوت دیگر گات با سازمان جهانی تجارت در نظام حل و فصل اختلافات است. در سازمان جهانی تجارت مقررات تفصیلی تر و عملی تری در مورد بررسی و اجرای تصمیمات نظام حل و فصل اختلاف وجود دارد. نظام حل و فصل اختلافات این سازمان محدودیت زمانی برای بررسی تعیین کرده و از این لحاظ از سرعت بیشتری نسبت به نظام حل و فصل اختلافات گات برخوردار است. در این نظام که جنبه خودکار دارد احتمال کارشکنی و تأخیر کمتر است. همچنین یک نهاد برای فرجام خواهی و بررسی نظرات هیأت حل و فصل اختلافات نیز در سازمان تجارت وجود دارد.

اهداف یادشده در مقدمه موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت یعنی مواردی همچون بالابردن سطح زندگی مردم کشورهای عضو، فراهم نمودن امکانات ایجاد اشتغال کامل، افزایش درآمدهای واقعی و بالابردن سطح تقاضا، و بهره برداری مؤثر از منابع جهانی و گسترش تولید تجارت بین المللی اهداف سازمان جهانی تجارت نیز است.

به اضافه این که در این سازمان گسترش تولید و تجارت خدمات نیز علاوه بر گسترش تولید و تجارت کالاها مد نظر قرار گرفته است و استفاده از منابع جهانی هم به حمایت از محیط زیست و رشد پایدار مشروط شده است.

بنابراین اگر اهداف سازمان جهانی تجارت را بخواهیم بطور خلاصه بیان کنیم عبارت خواهند بود از:
۱- مدیریت و نظارت بر اجرای ۲۸ موافقت نامه
۲- مجمعی برای مذاکرات تجاری چند جانبه
۳- مکانیسم حل و فصل اختلافات تجاری
۴- بررسی و ارزیابی سیاست های تجاری اعضاء
۵- همکاری با دیگر سازمان های بین المللی در زمینه مدیریت اقتصاد جهانی
۶- کمک به کشورهای درحال توسعه و اقتصادهای در حال گذار جهت برخورداری از مزایای نظام تجارت چند جانبه

سازمان جهانی تجارت نیل به این اهداف را برمبنای اصولی همچون اصل عدم تبعیض، اصل آزاد سازی تجاری، اصل تجارت عادلانه، اصل شفافیت، اصل رفتار ویژه و متفاوت با کشورهای درحال توسعه تعقیب می کند. البته باید توجه داشت که براین اصول استثنائات زیادی وارد شده است و اینطور نیست که همه کشورهای عضو سازمان جهانی تجارت با هر سطحی از توسعه اقتصادی و یا هر میزان از حجم اقتصاد و تجارت به یک اندازه ملزم به رعایت این اصول باشند.

سازمان جهانی تجارت به عنوان یک سازمان بین المللی که اکثر کشورهای جهان عضو آن هستند برای انجام وظایف خود که مدیریت تجارت چندجانبه بین المللی است دارای ساختار تشکیلاتی به شرح زیر است:

کنفرانس وزیران بالاترین رکن سازمان جهانی تجارت و متشکل از وزیران ذیربط کلیه کشورهای عضو است. نشست کنفرانس وزیران معمولاً از وزیران بازرگانی یا وزیرانی که مسئولیت امور تجارت خارجی در کشورهای عضو سازمان جهانی تجارت را برعهده دارند تشکیل تجارت بین الملل چیست ؟ تجارت بین الملل چیست ؟ شده و دست کم هر دو سال یکبار برگزار می شود. در نشست کنفرانس وزیران دستور کار تهیه شده توسط شورای عمومی مورد بررسی قرار می گیرد و در خصوص تمامی مسائل مربوط به امور سازمان جهانی تجارت در چارچوب موافقتنامه های تجاری چند جانبه تصمیم گیری می شود.

اولین تجارت بین الملل چیست ؟ نشست کنفرانس وزیران سازمان جهانی تجارت پس از تأسیس این سازمان در ماه دسامبر سال ۱۹۹۶ در سنگاپور برگزار شد. نشست دوم در ماه مه ۱۹۹۸ در شهر ژنو، نشست سوم در دسامبر ۱۹۹۹ در شهر سیاتل آمریکا، نشست چهارم در ماه نوامبر ۲۰۰۱ در دوحه قطر، نشست پنجم در سپتامبر ۲۰۰۳ در کانکون مکزیک و نشست ششم در دسامبر ۲۰۰۵ در هنگ کنگ برگزار شد.

شورای عمومی که پس از کنفرانس وزیران مهمترین رکن سازمان جهانی تجارت محسوب می شود عهده دار امور جاری و روزمره سازمان است. طبق موافقتنامه تأسیس سازمان جهانی تجارت این شورا که متشکل از تمامی اعضای سازمان جهانی تجارت است وظایف خود را در سه شکل الف – شورای عمومی، ب – هیأت حل وفصـل اختـلاف، ج – هیأت بررسی سیاست تجاری انجام می دهد. نشست های عادی شورای عمومی معمولا هر دو ما یک بار با شرکت سفرای کشورهای عضو تشکیل می شود.

شورای عمومی در فاصله بین اجلاس های کنفرانس وزیران به نمایندگی از سوی کنفرانس تمامی امور مربوط به سازمان جهانی تجارت را انجام می دهد. این شورا چه در شکل هیأت حل و فصل اختلاف که برای نظارت بر رویه های حل و فصل اختلاف اعضاء تشکیل جلسه تجارت بین الملل چیست ؟ می دهد و چه در شکل هیأت بررسی سیاست تجاری که برای تجزیه و تحلیل سیاست تجاری اعضاء تشکیل جلسه می دهد گزارشات خود را به کنفرانس وزیران ارائه می کند.

رکن بعدی سازمان جهانی تجارت شوراهای بخشی است که هر یک مسئولیت اداره بخش وسیعی از مسائل تجاری را بر عهده دارد و به شورای عمومی گزارش می دهد. تعداد این شوراها سـه مـورد اسـت که عبارتنـداز:الف – شـورای تجـارت کـالاها، ب – شورای تجـارت خدمـات، ج – شورای جنبه های تجاری مرتبط با مالکیت فکری.

به طوری که از نام این شوراها برمی آید هر یک از آنها مسئول اجرای موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت در قلمروهای تجاری مربوط است. این شوراها متشکل از تمامی اعضای سازمان است. همچنین سه شورای بخشی دارای نهادهای وابسته هستند. اگرچه حیطه کاری این نهادها محدودتر است، اما آنها همچون شوراهای یادشده متشکل از تمامی اعضای سازمان جهانی تجارت بوده و گزارش کار خودرا به شورای عمومی ارائه می کنند.

این نهادها مسائلی همچون تجارت و توسعه، محیط زیست، موافقتنامه های تجارت منطقه ای و مسائل اداری را شامل می شود. کنفرانس وزیران سازمان جهانی تجارت در اولین نشست خود در دسامبر سال ۱۹۹۶ در سنگاپور با ایجاد گروههای کاری جدید در زمینه های سیاست سرمایه گذاری و رقابت، شفافیت در خریدهای دولتی، و تسهیل تجاری موافقت کرد.

• کمیته‌های تخصصی:

هر یک ازشوراهای سطوح عالی دارای کمیته های وابسته بخود هستند که از نظر سلسله مراتب سازمانی در مرحله بعد از این شوراها قرار می گیرند. این کمیته ها که متشکل از تمامی اعضای سازمان جهانی تجارت هستند به شوراهای مربوطه گزارش می دهند. تعداد این نوع کمیته ها در زیر مجموعه شورای تجارت کالاها ۱۶ مورد است که در زمینه های تخصصی فعالیت می کنند. همچنین شورای تجارت خدمات نیز ۴ کمیته وابسته به خود دارد. در سطح شورای عمومی نیز هیأت حل و فصل اختلاف دو نهاد فرعی وابسته دارد که عبارت است از پانل های حل و فصل اختلاف و هیأت استیناف.

دبیرخانه سازمان جهانی تجارت که مقر آن در شهر ژنو سوئیس است مسئول اداره امور اداری است. در حال حاضر سازمان جهانی تجارت حدود ۷۰۰ کارمند دارد. عمده فعالیت دبیرخانه مربوط به مذاکرات الحاق اعضای جدید و ارائه مشورت های لازم به کشورهای متقاضی عضویت در سازمان می باشد. در رأس دبیرخانه مدیرکل قرار دارد که توسط شورای عمومی انتخاب می شود. مدیر کل با همکاری معاونان خود امور دبیرخانه و بخش های مختلف آن را اداره می کند.

اولین مدیر کل سازمان جهانی تجارت «پیتر ساترلند» آخرین مدیر کل گات بود که برای مدتی پس از تأسیس این سازمان مدیر کلی آن را نیز بر عهده داشت. دومین مدیرکل سازمان جهانی تجارت «رناتو روجیرو» از ایتالیا بود که دوره چهارساله او که از سال ۱۹۹۵ آغاز شده بود در آوریل سال ۱۹۹۹ به پایان رسید. سومین مدیرکل سازمان جهانی تجارت آقای مایک مور از استرالیا بود که تا از سال ۱۹۹۹ تا سال ۲۰۰۲ در این منصب قرار داشت. چهارمین مدیر کل سازمان جهانی تجارت آقای سوپاچای پانیچ پاکدی از تایلند بود که از سال ۲۰۰۲ تا سال ۲۰۰۵ عهده دار این مسولیئت بود. مدیر کنونی سازمان جهانی که در واقع پنجمین مدیر کل این سازمان می باشد تجارت آقای پاسکال لامی از کشور فرانسه است که از سال ۲۰۰۵ عهده دار این سمت شده است.

• نشست‌های غیررسمی:

اگرچه نشست های غیر رسمی در قالب نمودار تشکیلاتی سازمان جهانی تجارت قرار ندارد، اما از آنجا که تصمیم گیری در این سازمان براساس اجماع آراء صورت می گیرد شکی نیست که دستیابی به این امر بدون رایزنی های قبلی بین اعضاء امکان پذیر نخواهد بود. برهمین اساس مشورت های غیررسمی در اشکال مختلف حتی در سطح رؤسای هیأت های نمایندگی نقش مهمی در نیل به اجماع نظر اعضای سازمان ایفا می کند و لازمه نشستهای رسمی کمیته ها و شوراهای مختلف محسوب می شود. این رایزنیها در زمینه موافقت اعضاء با قبول عضویت یک کشور جدید بسیار حائز اهمیت است.