رابطه نرخ دلار با بورس و تورم
هومن مقراضی کارشناس بازارهای مالی چه رابطه‌ای بین میزان رشد بورس، دلار و تورم وجود دارد؟ آیا هر ۳ این شاخص‌ها باید نسبتا به یک اندازه رشد کنند؟ آیا درست است که بگوییم اگر در یک بازه زمانی یکی از اینها بیشتر از دیگری رشد کرد، در بازه زمانی بعدی سایر شاخص‌ها این عقب‌ماندگی را جبران میکنند و در بلندمدت میزان رشد دلار و تورم و بورس باید به یک اندازه باشد؟
برای پاسخ به این سوالات اجازه دهید که نگاهی دقیق‌‌‌تر به هر یک از آنها داشته باشیم. اول اجازه دهید بگوییم تورم چیست و با تعریف تورم شروع کنیم. در نگاه ساده تورم به معنی بی‌ارزش شدن پول ملی است و به همان میزان که تورم داریم پس باید ریال بی‌ارزش‌تر و دلار گران‌تر شود. این تصور اما کاملا صحیح نیست. چرا؟ چون برای محاسبه تورم ۲ بار میانگین‌گیری میکنند. یک بار از بیش از ۴۰۰ کالای مختلف میانگین می‌گیرند و یک بار دیگر هم از ۱۲ ماه گذشته سال میانگین می‌گیرند. بنابراین وقتی که دلار گران میشود کالاهای وارداتی که به دلار خریداری شده و وارد کشور شده‌اند اغلب بلافاصله همپای دلار گران خواهند شد اما سایر کالا‌ها نه لزوما. البته بعضی کالاهای داخلی نیز همپای دلار بالا می‌روند ولی در نهایت تمام ۴۰۰ قلم کالایی که در محاسبه نرخ تورم لحاظ می‌شوند همه به یک اندازه و به میزان رشد دلار، رشد نمی‌کنند و همین عامل باعث میشود میزان نرخ تورم و میزان رشد دلار با هم مساوی نباشند. پس فرمول تورم چیست؟ فرمول تورم به میانگین قیمت حدود ۴۰۰ کالا در طی ۱۲ ماه اشاره میکند که لزوما مساوی میزان رشد دلار نخواهد بود. پس در آن زمان‌هایی که دلار شدیدا رشد میکند، نرخ تورم سالانه از دلار عقب‌تر می‌ماند. حالا ارتباط دلار و بورس شاید بگویید در بلندمدت چطور؟ آیا در بلندمدت نرخ تورم و نرخ افزایش ارز با هم مساوی خواهند شد؟ جواب این است که نرخ ارز علاوه بر موضوع تورم، تابع فاکتورهای مختلف دیگری نیز هست، از جمله میزان مثبت یا منفی بودن تراز تجاری کشور، بدهکار بودن یا نبودن یک کشور، نرخ رشد اقتصادی، امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی و. . بنابراین اگرچه تورم و نرخ ارز با هم ارتباط دارند، اما ارتباط کاملا مستقیم و ۱۰۰درصد مساوی با هم ندارند.
حالا برویم سراغ رابطه دلار و بورس. برای بررسی تاثیر دلار بر بورس باید به این نکته توجه کنیم که در بورس، صنایع و شرکت‌های مختلفی وجود دارند که بسیاری از آنها صادرات‌محور هستند و محصولات خود را به دلار می‌فروشند، بنابراین افزایش نرخ تسعیر ارز یا همان نرخ دلار در برابر ریال، باعث میشود درآمد آن شرکت‌ها بعد از تبدیل به ریال عدد بزرگ‌تری شود. وقتی درآمد رشد کند بالطبع قیمت سهم هم رشد میکند. حالا سوال اینجاست که آیا میزان رشد قیمت سهم باید مساوی میزان رشد دلار باشد؟ جواب منفی است، چرا که میزان رشد قیمت سهم در بلندمدت فقط و فقط تابع دلار نیست. در گذر زمان شرکت‌ها طرح‌های توسعه جدیدی راه می‌اندازند و خط تولید خود را بزرگ‌تر میکنند و ظرفیت فروششان افزایش پیدا میکند. مثلا اگر شرکتی قبلا سالی ۱۰هزار تن محصول می‌فروخت حالا ۱۵هزار تن محصول می‌فروشد و درآمد بیشتری از محل این رشد فروش برایش ایجاد میشود که روی افزایش قیمت سهم تاثیر دارد. از طرف دیگر شاید قبلا مثلا محصولش را تنی ۱۰۰ دلار می‌فروخت و الان با بالا رفتن تقاضا و قیمت‌های جهانی محصولش را تنی ۴۰۰ دلار می‌فروشد. پس نه‌تنها نسبت به فروش قبلش ۵۰درصد رشد کرده بلکه قیمت محصولاتش نیز ۴ برابر شده است. چنین شرکتی حتی اگر قیمت دلار رشد نکند و تورمی هم نداشته باشیم، همچنان قیمت سهامش بسیار صعودی خواهد بود و حالا که در ایران دلار هم گران شده، مسلما قیمت سهام صعودی‌تر خواهد بود.
آنچه باید به آن توجه کنیم این است که رشد قیمت این سهام بسیار فراتر از رشد قیمت دلار در کشور بوده و این تحلیل که بعضی می‌گویند طی ۴ سال اخیر دلار فلان‌درصد رشد کرده پس باید بورس هم همانقدر رشد کند، از اساس تحلیل اشتباهی است. جمع‌بندی اینکه میزان رشد بورس بستگی مستقیم به سودآوری شرکت‌ها دارد که خود تابع نرخ فروش محصول، حجم فروش و. است. پس بازهم اگرچه افزایش نرخ دلار و بورس با هم رابطه دارند اما این رابطه به صورت کاملا مساوی نیست. بارها دیده شده مثلا ۳۰درصد افزایش قیمت دلار، سودآوری یک شرکتی را ۱۰۰درصد افزایش داده یا بالعکس.
این روزها بورس با دو راهی احیای برجام یا عدم‌آن مواجه است و عده زیادی به اشتباه فکر میکنند توافق هسته‌‌‌ای باعث ریزش بورس میشود و دلیلش را کاهش قیمت دلار در ایران می‌دانند. در حالی که این صحبت به شدت سطحی و غیر‌علمی است. همانطور که گفتیم، قیمت دلار فقط یکی از مولفه‌های تعیین‌کننده در قیمت سهام است. توافق هسته‌‌‌ای میتواند کمک کند شرکت‌های ایرانی که تا الان محصولاتشان را در بازار سیاه جهانی ۲۰ تا ۳۰درصد زیر قیمت می‌فروختند، الان بدون تخفیف و به صورت قانونی بتوانند محصولاتشان را بفروشند. یعنی همینجا ۲۰ تا ۳۰درصد درآمد دلاری بیشتر برای شرکت‌های ایرانی حاصل میشود. از طرفی خیلی از شرکت‌ها به‌خاطر تحریم حجم زیادی از محصولات را نمی‌توانند صادر کنند که باز احیای برجام کمک میکند حجم فروش جهانی آنها بیشتر شود. بنابراین با بالارفتن حجم فروش و قیمت جهانی فروش، شرکت‌های ایرانی از توافق هسته‌‌‌ای و برداشته شدن تحریم‌ها سود خواهند کرد و اندکی پایین آمدن دلار در کوتاه‌مدت به ضرر آنها نخواهد بود و حتی اگر بورس به‌خاطر توافق هسته‌‌‌ای واکنش احساسی نشان دهد و ریزش کند، آن ریزش فرصت خیلی خوبی خواهد بود برای خرید سهم‌های ارزنده.
بررسی رابطه بازارهای بورس و دلار به همراه نمودار
یکی از سوالات و ابهاماتی که همیشه توسط فعالان بازار سرمایه ایران (عموما سرمایه‌گذاران تازه وارد و مبتدی) مطرح میشود، رابطه بورس و دلار است! در واقع یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای سرمایه‌گذاری در هر بازار مالی، شناخت بازارهایی است که روی شرایط بازار مورد نظر شما تاثیر منفی یا مثبت می‌گذارند که اصطلاحا تحلیل بین بازاری نام دارد. به عبارت دیگر امروزه اغلب فعالان حرفه‌ای بازارهای مالی به این موضوع اذعان دارند که بدون توجه به شرایط بازارهای موازی و مرتبط به بازاری که آنها در آنجا فعالیت میکنند، نمی‌توانند سرمایه‌گذاری موفقی داشته باشند.
در این مطلب با بررسی دلایل اقتصادی و تاریخچه بازارها می‌خواهیم بدانیم که آیا رابطه منطقی و اثبات شده‌ای بین بازار ارز و سهام تهران وجود دارد یا خیر؟ آیا این بازارها با یکدیگر کورلیشن مثبت دارند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات و درک رابطه بورس و دلار در ادامه مطلب همراه ما باشید…
نمودار مقایسه نوسانات شاخص کل و نرخ دلار (96 تا 1400)
در بخش اول مطلب می‌خواهیم ارتباط دلار و بورس به بررسی سوابق بازارها بپردازیم چون نمودار شاخص‌ها گویای همه چیز است. نمودار مقایسه‌ای بالا مربوط به تغییرات شاخص کل بورس و دلار از زمستان 1396 تا انتهای تابستان 1400 است. به عبارت دیگر در این تصویر نوسانات این شاخص‌های سرمایه‌گذاری را طی یک بازه حدودا 5 ساله مشاهده میکنیم. در نگاه اول شاید این گونه به نظر برسد که این بازارها اصلا ارتباطی به یکدیگر ندارند چون تطابق چندانی میان نوسانات شاخص‌ها نیست؛ اما با بررسی بیشتر متوجه می‌شویم که اغلب نقاط کف و سقف اصلی بازارها با یک کورلیشن مثبت شکل گرفته‌اند. هر چند وجود تاخیر زمانی و عدم تطابق مسیر حرکتی در برخی مواقع غیرقابل انکار است. نکته مهم بعدی شدت بالای نوسانات شاخص کل نسبت به نرخ دلار است که با توجه به فراریت بالا و چسبندگی قیمتی پایین در بازارهای سهام، امری کاملا طبیعی است. به طور کلی اگر نمودار این بازارها را طی دهه 90 به طور کامل و با جزئیات بیشتر بررسی کنیم، وجود کورلیشن مثبت بین نرخ دلار و شاخص کل بورس تهران کاملا مشهود است.
حال که بر اساس داده‌های گذشته بازار متوجه شدیم بین نرخ دلار و شاخص بورس یک ارتباط مشخص وجود دارد، در ادامه مطلب به بررسی دلایل بروز این پدیده اقتصادی در بازارهای مالی می‌پردازیم.
بالا رفتن نرخ ارز به معنی افزایش انتظارات تورمی در سطح جامعه و کاهش ارزش پول ملی است. در چنین شرایطی و به دنبال رشد قیمت دلار، قیمت کالا و دارایی‌های مختلف بالا می‌رود. در نتیجه ارزش دارایی‌های شرکت‌ها نیز بالا رفته و بالطبع این افزایش قیمت، روی قیمت سهام آنها در بازار بورس تاثیر می‌گذارد. برای درک این مفهوم توجه شما را به یک مثال جلب میکنیم.
«شرکت الف در صنعت ساختمان فعالیت میکند و در بازار فرابورس پذیرفته شده است. مجموع ارزش دارایی‌های شرکت (منهای بدهی‌ها، یعنی دارایی خالص) برابر 100 میلیارد تومان است. مجموع تعداد سهام شرکت الف 1 میلیون سهم است و هر سهم به قیمت 100 هزار تومان در بازار معامله میشود. پس از افزایش نرخ 20 درصدی نرخ دلار و ایجاد تورم عمومی در سطح جامعه، ارزش خالص دارایی‌های شرکت حدودا 25 درصد افزایش یافته و به 125 میلیارد تومان رسیده است. در نتیجه این رشد ارزش دارایی‌ها توسط فعالان بازار به سرعت شناسایی شده و طی مدت کوتاهی سهم حدودا 20 درصد رشد میکند.»
در جریان مطرح کردن این مثال توجه به دو نکته الزامی است. نکته اول، این نمونه فقط در مورد یک شرکت از بازار سهام (بورس و فرابورس) بود و عموما حین بروز موج‌های تورمی اغلب شرکت‌ها دچار چنین وضعیتی می‌شوند؛ بنابراین کل بازار بورس با یک موج افزایشی رو‌به‌رو میشود. نکته دوم، عوامل مختلفی در افزایش یا کاهش قیمت سهام تاثیرگذارند و صرفا افزایش نرخ دلار نمی‌تواند منجر به رشد قیمت سهم شود؛ چه بسا در برخی مواقع حین رشد نرخ دلار، قیمت سهم کاهش یابد! بنابراین صرفا بر اساس این تئوری نمی‌توان اقدام به خرید یا فروش کرد.
ماهیت شرکت ها
دلیل دیگری که باعث میشود نرخ دلار روی قیمت سهام شرکت‌ها موثر باشد، ماهیت آنها است. به طور کلی کسب‌وکارهای پذیرفته شده در بازار سهام از چند مسیر بسته به ماهیتشان از تغییر قیمت دلار تاثیر مثبت یا منفی می‌پذیرند (البته این موارد به جز تاثیرات رشد نرخ ارز روی قیمت دارایی‌هایی نظیر املاک، دستگاه‌های تولیدی و… است):
- شرکت‌های صادرات محور (شرکت‌هایی نظیر کاوه، ارفع، زاگرس و شفن به عنوان شرکت‌های صادراتی حاضر در بازار سهام ایران، با افزایش قیمت دلار درآمدشان افزایش خواهد یافت، زیرا می‌توانند درآمد ارزی خود را با قیمت بالاتری تبدیل به ریال کنند)
- شرکت‌های واردات محور (شرکت‌هایی مثل خودرو، فایرا و پتایر به عنوان شرکت‌های واردات محور پذیرفته شده در بازار سهام ایران، با افزایش قیمت دلار درآمدشان کاهش خواهد یافت، چون برای تهیه مواد اولیه مورد نیاز خود باید ارز را با قیمت بالاتری تهیه نموده و در نتیجه از سود آنها کم میشود؛ هر چند این شرکت‌ها هم در بسیاری مواقع پس از مدت کوتاهی مجوز افزایش نرخ می‌گیرند)
- شرکت‌های دارای محصولاتی با نرخ‌گذاری بر مبنای دلار
- شرکت‌های دارای ذخایر ارزی
دلار بخریم یا سهام؟! کدام یک سوددهی بیشتری دارد؟
در بخش پایانی و پس از درک ماهیت و دلایل رابطه بورس و دلار می‌خواهیم به این سوال مهم پاسخ دهیم که ارتباط دلار و بورس سرمایه‌گذاری‌ها در کدام یک از این بازارها بازدهی بیشتری دارد. شاید بهترین روش پاسخ به این سوال، مقایسه بازدهی دلار نسبت به شاخص کل بورس و یا برخی از سهام بزرگ (اصطلاحا لیدر بازار) است که میتواند بهترین منبع باشد و بدون هیچ حاشیه یا قضاوت شخصی پاسخ صحیح را ارائه میکند. در همین زمینه توجه شما را به جدول زیر جلب میکنیم:
| بازدهی از ابتدای سال 1396 تا شهریور 1400 | |
| شاخص کل بورس | 1695% |
| قیمت دلار | 625% |
| نماد «فولاد» | 3580% |
| نماد «شبندر» | 1880% |
| نماد «وغدیر» | 1840% |
به نظر می‌آید که اعداد موجود در جدول بالا کاملا گویای همه چیز است. بر اساس بازدهی‌های به ثبت رسیده، سرمایه‌گذاری در بازار سهام نسبت به خرید دلار بازدهی بسیار بالاتری برای فعالان این بازار رقم زده است. علاوه بر بحث بازدهی، بحث ریسک نیز برای سرمایه‌گذاران (ارتباط دلار و بورس علی‌الخصوص سرمایه‌گذاران عمده و نهادی) مهم است و بر اساس نظر کارشناسان اقتصادی، به طور کلی ریسک سرمایه‌گذاری در بازار دلار نسبت به بازار سرمایه بیشتر بوده و ممکن است سرمایه‌گذاران با مخاطرات بیشتری مواجه شوند.
ارتباط ریزش دلار و بورس + فیلم
بازار سرمایه در حالی کار خود را در روز یکشنبه 19 دی ۱۴۰۰ به پایان رساند که عمده سهام شرکت ها، افت قیمت را تجربه کردند.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکو ایران، برخی مقصر ریزش یکپارچه را افت چشمگیر قیمت دلار می دانند. قیمت دلار تحت تاثیر اخبار واصله از وین و اظهارنظرهای خوشبینانه، وارد کانال ۲۷ هزار تومان شده است.
در گفتگویی با مجید شکراللهی، تحلیلگر و کارشناس بازار سرمایه از ارتباط واقعی بین این دو بازار در کوتاه مدت و بلندمدت پرسیده ایم و اینکه فعالان حرفه ای بازار، بر اساس آمار اقتصادی و اخباری که در خصوص بودجه به گوش میرسد، ارتباط دلار و بورس چه افقی را برای دلار متصور هستند.
برنامه چارسو را هر روز از تلویزیون اینترنتی اکوایران دنبال کنید.
رابطه قیمت دلار و بورس
بسیاری از مردم ایران همواره از ترس بی‌ارزش شدن ریال اقدام به خریداری و نگهداری انواع ارز بخصوص دلار میکنند. اما بسیاری از افراد برای حفظ ارزش پولشان راه بهتری را در پیش می‌گیرند که هم ارزش پولشان را حفظ کنند و هم به اقتصاد مملکت صدمه نزنند، خرید سهم‌های دلاری! در این مقاله به تأثیر نرخ دلار بر بازار بورس خواهیم پرداخت و ضمن معرفی سهام دلاری، رابطه قیمت دلار و بورس را بیان میکنیم.
در تحلیل بنیادی بورس دانستن رابطه‌ی نرخ ارز و روند بازار سرمایه و قیمت سهام از اهمیت بسیاری زیادی برخوردار است. بنابراین به هیچ عنوان این مقاله را از دست ندهید.
سهام دلاری چیست؟
برای بیان تأثیر نرخ ارز بر بازار بورس باید ابتدا سهام دلاری را معرفی کنیم. به سهام شرکت‌هایی ارتباط دلار و بورس که درآمد آنها به دلار است (سهام‌های وابسطه به دلار)، یعنی محصول خود را صادر میکنند به سایر کشورها و به ازای آن ارز دریافت میکنند، سهام دلاری می‌گویند. این‌گونه شرکت‌های بورسی به واسطه‌ی اینکه درآمد آنها همبستگی بالایی با دلار دارد، اگر قیمت دلار بالا رود، طبیعتا درآمد این شرکت‌ها نیز افزایش می‌یابد و با افزایش درآمد شرکت‌ها (به شرطی که هزینه‌ی انها چندان افزایش پیدا نکند) قیمت سهام آنها نیز افزایش می‌یابد. بنابراین چنانچه در سبد سهام خود سهام دلاری داشته باشیم، نسبت به کاهش ارزش ریال مصون خواهیم ماند. اما مسئله به همین سادگی‌ها نیست چراکه معمولا افزایش نرخ دلار با اتفاقات سیاسی و اقتصادی مختلفی گره خورده است.
معروف‌ترین سهام‌های دلاری بورس
معروف‌ترین صنایع دلاری (صادرات محور) در بورس ایران صنایع پتروشیمی، پالایشگاهی، فلزات و معادن هستند. از طرفی صنایع وارداتی (مثل خودروسازی) بیشترین آسیب را از افزایش قیمت دلار خواهند دید.
تأثیر رشد قیمت دلار، تورم و قیمت سهام شرکت‌های بورسی
اگر سن و سالی از شما گذشته باشد، در طول زندگی خود بارها تورم ناشی از افزایش قیمت دلار را احساس کرده‌اید. تقریبا همه ما ایرانی‌ها می‌دانیم که پس از افزایش قیمت دلار یک موج تورمی گریبان‌گیر کل اقتصاد ما خواهد شد و این تورم را میتوان در زندگی روزمره خود احساس کنیم. از قیمت مرغ و گوشت گرفته تا قیمت مسکن و خودرو به نوعی با افزایش قیمت ارز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. چیزی که با عنوان گرانی در جامعه شناخته میشود همان تورم است که بعد از رشد دلار، ارزش ریال به همان نسبت کاهش میابد.
از طرفی اکثر شرکت‌های داخل بورس ایران دارایی‌هایی زیادی دارند. این دارایی میتواند زمین یک کارخانه، ماشین‌آلات صنعتی و یا محصول تولیدشده در انبار شرکت باشد. طبیعتا ارزش این دارایی‌ها با موج تورم همراه خواهند شد و قیمت آنها افزایش پیدا خواهد کرد.
پس اگر سهام شرکتی را بخریم که دارایی‌های ارزشمندی داشته باشد، در پی یک موج تورمی ناشی از افزایش نرخ ارز، می‌توانیم ارزش پول خود را حفظ کنیم. می‌بینیم که این استدلال برای سهام تمامی شرکت‌های بورسی صادق است. فرقی نمی‌کند آن سهم دلاری باشد یا نباشد. برای مثال صنعت خودرو جزو صنایعی است که همبستگی مستقیم با دلار ندارد اما با افزایش قیمت دلار، قیمت دارایی‌های آنها افزایش می‌یابد که عامل مثبتی (با تأخیر) برای رشد سهام شرکت‌های این صنعت می‌باشد. حال اگر سهام دلاری را در نظر بگیریم، با افزایش دلار از دو جهت سود میکنند. هم دارایی‌های زیادی دارند و هم سود انها بیشتر خواهد شد چراکه درامد انها به دلار و هزینه‌ی انها به ریال است.
تأثیر رشد دلار بر هزینه‌های یک شرکت
افزایش شدید نرخ دلار همانطور که میتواند عامل مثبتی برای شرکت‌های صادرات محور باشد، میتواند تأثیر منفی هم بر برخی از شرکت‌ها بگذارد. شرکت‌هایی که مواد اولیه خود را از خارج وارد میکنند، با افزایش قیمت دلار، مواد اولیه آنها گران میشود و هزینه‌های آنها را افزایش می‌دهد درصورتی که شاید قیمت محصولات آنها افزایش چندانی نداشته باشد خصوصاً اگر قیمت محصولات آنها از سوی دولت مصوب شود و این اثر منفی بر سودآوری شرکت خواهد داشت.
یکی دیگر از حالت‌هایی که میتواند تأثیر منفی بر ارزش سهام بگذارد زمانی هست که یک شرکت دارای بدهی ارزی (تسهیلات ارزی) باشد، در این حالت با افزایش نرخ ارز بدهی شرکت زیاد میشود و هزینه‌های مالی شرکت را افزایش می‌دهد. به علاوه هزینه‌های جاری شرکت‌ها نیز با ایجاد تورم به طور طبیعی زیاد میشود. برای مثال باید حقوق کارکنان افزایش پیدا کند و هزینه تعمیرات و نگهداری نیز بیشتر میشود و به طور کلی همه چیز گران میشود! حال اگر درآمد شرکت با این افزایش هزینه‌ها تناسب نداشته باشد، سودآوری شرکت کاهش میابد.
می‌بینید که افزایش قیمت دلار تاثیر متناقضی بر روی شرکت‌های بورسی و قیمت سهام آنها خواهد داشت. از یک طرف ارزش دارایی‌های آنها افزایش میابد و همچنین شرکت‌های صادرات محور درآمدشان افزایش میابد و از طرفی هزینه‌ی شرکت‌ها را افزایش می‌دهد و یک سرمایه‌گذار باید برآیند این اثرات منفی و مثبت را بر روی یک شرکت محاسبه کند.
نکته مهم درباره سودآوری شرکت‌های صادرات محور
در این میان نفعی که شرکت‌های صادرات محور از افزایش قیمت دلار می‌برند بیشتر از ضرر آن است. جالب است بدانید قیمت سهام دلاری معمولا چند برابر رشد دلار رشد میکند! فرض کنید یک شرکت بورسی 100 تومان فروش صادراتی دارد و 80 تومان هزینه‌های شرکت است. بنابراین سود این شرکت 20 تومان است. حال فرض کنید دلار 20 درصد رشد کرده و درآمد شرکت به 120 تومان رسیده است.
از آنجا که در مقطعی هزینه‌ها ثابت می‌ماند، سود شرکت از 20 تومان به 40 تومان افزایش پیدا میکند. یعنی با افزایش 20 درصدی قیمت دلار سود شرکت 100 درصد افزایش پیدا میکند و به همان نسبت میتواند قیمت سهام شرکت افزایش پیدا کند. بعد از آن کمکم هزینه‌های شرکت نیز افزایش پیدا میکند (معمولا خیلی کمتر از رشد دلار).
بنابراین هرچقدر قیمت دلار بیشتر افزایش پیدا کند سود این شرکت‌ها بیشتر میشود. البته یک نکته ظریف در این میان وجود دارد. معمولا قیمت دلار در پی تحریم‌ها افزایش بیشتری پیدا میکند و این تحریم‌ها میتواند باعث اختلال در روند صادرات شود که باید به این نکته نیز توجه کرد.
مقایسه نمودار شاخص بورس و دلار
اگر نمودار شاخص بورس را با نمودار قیمت دلار مقایسه کنیم به نتایج جالبی می‌رسیم که تا حد زیادی تکلیف ما را روشن میکند و دید درستی از رابطه قیمت دلار و بورس به ما می‌دهد. به تصویر زیر نگاه کنید:
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
رابطه قیمت دلار و بورس
اگر به نمودار بالا دقت کنید، در شهریور 1397 که دلار بعد از رشد 5 برابری در یک سال به اوج خودش رسیده بود، بورس عملا هیچ رشدی نکرده بود (به نقاط متناظر زمانی قرمز رنگ توجه کنید).
آن تاریخ زمان طلایی سرمایه گذاری در بورس بود. همانطور که مشاهده میکنید از ان تاریخ در طی دو سال اخیر دلار درجا زده است و شاخص بورس 10 برابر رشد کرده است.
برای آموزش نحوه‌ی چگونگی مقایسه نمودارها، مقاله چگونه نمودار دو نماد بورسی را با هم مقایسه کنیم را مطالعه کنید.
تاریخ تکرار میشود!
اگر فکر میکنید این اتفاق یکبار افتاده است اشتباه میکنید! به تصویر زیر دقت کنید:
همان طور که در تصویر بالا مشاهده میکنید در سال 1390 الی 1391 قیمت دلار بیش از 3 برابر داشته است و زمانی که دلار به اوج خودش رسیده است شاخص بازدهی نقدی بورس در اول را ه قرار داشته است و یک موقعیت خوب برای سرمایه گذاری در بورس ایجاد شده بود (به محدوده‌ای که با بیضی قرمز رنگ مشخص شده است توجه کنید).
در واقع رشد بورس نسبت به دلار با تاخیر ارتباط دلار و بورس انجام می‌گیرد ولی به سرعت عقب ماندگی خود را جبران خواهد کرد. توجه به این نکته میتوان ریسک سرمایه گذاری شما به شدت کاهش دهد و بیشترین بازدهی را نصیب شما کند.
افزایش قیمت دلار یعنی کاهش ریسک بورس
دلار 5 برابر رشد کرده بود، انگار قیمت سهام‌های مختلف یک پنجم شده بود (به علت کاهش 5 برابری ارزش ریال). همان اتفاق باعث ایجاد موج صعودی بزرگی در بورس شد که تا اوایل تابستان 99 ادامه داشت و نه تنها بورس عقب ماندگی خودش نسبت به دلار را جبران کرد، بلکه رشد بیشتری را نیز تجربه کرد.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت افزایش قیمت دلار یعنی کاهش ریسک بورس. هر چقدر دلار بالاتر رود، در صورتی که قیمت سهام کاهش پیدا کند و یا ثابت بماند، یعنی ریسک بازار کاهش میابد.
جمع بندی
در اینجا سعی میکنیم مطالب بالا را به صورت خلاصه جمع بندی کنیم.
تاثیر مستقیم افزایش قیمت دلار بر ارزش سهام شرکت‌های بورسی
از نگاه کارشناسی با افزایش قیمت ارز سهام شرکت‌های صادرات محور با رشد و در مقابل سهام شرکت‌های واردات محور با کاهش قیمت همراه خواهد شد.
صنایع صادرات محور (سهام دلاری)
آن دسته از شرکت‌های پذیرفته شــده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران که ارتباط دلار و بورس صادراتی هستند و محصولات انها با نرخ‌های جهانی قیمت‌گذاری می‌شوند (همانند صنایع پالایشگاهی، پتروشیمی، فلزی، معدنی و …) سودآوری بهتری خواهند داشت و همچنین سایر شرکت‌ها از بابت افزایش نرخ های احتمالی پس از رشد دلار تعدیلات مثبت بسیار خوبی خواهند داد.
صنایع واردات محور
سهام شرکت‌هایی که مواد اولیه آنها از خارج کشور تامین می شود مانند برخی خودرویی‌ها، صنایع دارویی و غذایی و نیز حمل‌و‌نقلی‌ها از این موضوع تاثیر منفی می‌پذیرد، چرا که قیمت و هزینه تمام شده محصولات در این حوزه افزایش خواهد یافت.
تاثیر غیر‌مستقیم افزایش قیمت دلار بر قیمت سهام
تمامی شرکت‌های بورسی (حتی واردات محوری‌ها) دارایی‌هایی زیادی دارند که به واسطه رشد دلار ارزش انها زیاد میشود (اثر تورمی) و این قضیه باعث میشود سهام شرکت‌های مختلف در پی رشد دلار محکوم به رشد باشند. با مقایسه دلار با شاخص بورس این موضوع را میتوان دریافت که افزایش نرخ دلار در نهایت با کمی تاخیر منجر به افزایش قیمت سهام شرکت‌های بورسی خواهد داشت.
آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.
تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.
کامودیتی‌ها و دلار؛ مهم‌ترین عوامل موثر در وضعیت کنونی بورس
به گزارش خبرنگار ایمنا، شاخص کل بورس در هفته‌های اخیر روند منفی داشته و به جز روزهای انگشت‌شماری که شاخص رشد داشته است، شاهد افت شاخص و از دست دادن مقاومت یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد بودیم. در روز گذشته شاخص کل بورس بیش از ۱۰ هزار واحد و شاخص هم‌وزن نیز ۱,۴۳۵ واحد افت کرد. همچنین ارزش معاملات خرد با وجود افزایش ۲۰ درصدی نسبت به روز چهارشنبه، همچنان اعدادی کمتر از میانگین سال را ثبت کرد. درصورتی‌که بازار امروز حمایت یک میلیون ۴۸۰ هزار واحد را از دست بدهد، احتمال افت تا سطح یک میلیون ۴۵۰ هزار واحد وجود خواهد داشت.
برخی از سهام بازار سرمایه ایران همچون خودرویی‌ها و بانک‌ها، به شرایط مذاکرات برجامی وابستگی بیشتری دارد و از آن تأثیر می‌گیرد. ابهامات زیادی در این خصوص وجود دارد و مدت‌هاست سهامداران منتظر نتیجه قطعی هستند. همین موضوع، خستگی و دل‌زدگی سرمایه‌گذاران را به همراه داشته به نحوی که بسیاری از آنان اکنون در صف فروش نشسته‌اند و شاهد خروج سرمایه و پول حقیقی از بازار هستند.
در هفته گذشته و اولین روز هفته جاری، شاهد فشار فروش در برخی از نمادهای بانکی و خودرویی بودیم که به نظر میرسد ناشی از وضعیت حساس نمادهای این دو گروه باشد. با توجه به رسیدن این نمادها به کف پیشین خود، در بین سهامداران ترس‌هایی ایجاد شده که منجر به تشویق آنان به فروش سهام خود شده است.
با ارائه گزارشات سه ماهه، سودآوری برخی از شرکت‌ها نیز در ابهام فرو رفته است، زیرا در فصل بهار حاشیه سود برخی از این شرکت‌ها منفی بوده و به رغم گزارشات فروش مناسب، سود و زیان جذابی را شاهد نیستیم. این عوامل جذابیت سهام شرکت‌ها را کاهش داده است. همچنین با افت قیمت کامودیتی‌ها، چشم‌انداز سهام مبتنی بر کامودیتی ، چندان مثبت نبوده و این موضوع به‌طورمستقیم بر بخش قابل توجهی از بازار تأثیر گذاشته است.
همچنین اختلاف بین دلار نیمایی و آزاد نیز بر روند بازار سرمایه بی‌تأثیر نبوده است. وجود اختلاف ۲۵ درصدی بین دلار نیما و آزاد، جذابیت سرمایه‌گذاری در بسیاری از سهم‌های صادرات‌محور را کاهش می‌دهد. افت ارزش معاملات بازار نشان دهنده کاهش نقدشوندگی بازار است. بنابراین سهامداران به راحتی نمی‌توانند خرید و فروش کنند و در چنین شرایطی انگیزه سرمایه‌گذاری در بورس کاهش می‌یابد.
یکی دیگر از مولفه‌هایی که تأثیر زیادی در بازار سرمایه دارد، نرخ بهره بانکی است؛ روند این نرخ معمولاً رابطه معکوس با سرمایه‌گذاری در بورس دارد، به طوری که با کاهش این نرخ سرمایه‌گذاری در بورس به صرفه خواهد شد و با افزایش آن سرمایه‌گذاری در بورس ارزشی ندارد. بنابراین تصمیم‌گیران و مسئولان بازار سرمایه و بانک مرکزی برای تعادل‌بخشی به بورس می‌توانند از نرخ بهره بانکی به عنوان یکی از مؤلفه مؤثر در بازار سرمایه استفاده کنند.
به منظور مشخص شدن ابعاد روند فعلی بازار و عوامل مؤثر بر آن، گفت‌وگویی با شهرام معینی اقتصاددان و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان داشتیم که شرح آن را در زیر می‌خوانید:
روند بورس را در چند ماه گذشته چطور ارزیابی میکنید؟
از اسفندماه گذشته که قیمت کامودیتی‌ها رشد کرد، روند صعودی شاخص بورس آغاز شد و تا انتهای اردیبهشت ادامه داشت. با توجه به اینکه بسیاری از سهام بورس ایران کامودیتی‌محور است، رشد کامودیتی‌ها بر سود این شرکت‌ها تأثیر گذاشت و با توجه به کاهش احتمال توافق، تقاضا برای ارز افزایش یافت که منجر به افزایش نرخ ارز آزاد و نیما شد که با توجه به صادرات‌محور بودن بسیاری از شرکت‌های بورس، به افزایش قیمت محصولات و سود این شرکت‌ها انجامید.
اما از ابتدای خردادماه تاکنون علاوه بر کاهش قیمت کامودیتی‌ها، شاهد روند ثابت نرخ ارز در بازار آزاد و دلار نیمایی بوده‌ایم. همچنین قیمت‌گذاری و محدودیت‌هایی که برای سود شرکت‌ها به وجود آمد، مانع سودآوری برخی از شرکت‌ها شد. بنابراین طبیعی است که شاهد نوسان محدود شاخص بورس باشیم.
ارائه گزارشات سه ماهه چه تأثیری در روند بورس دارد؟
آنچه در گزارشات سه ماهه ارائه میشود، تقریباً از پیش توسط کارشناسان قابل پیش‌بینی بوده است. شرکت‌هایی که گزارشات آنها منتشر شده است نیز این ادعا را ثابت کردند که گزارشات چیزی فراتر از پیش‌بینی‌ها نبوده و در برخی موارد، عملکرد شرکت‌ها ضعیف‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌شد نیز بوده است. افزایش قیمت کامودیتی‌ها و افزایش قیمت ارز نیما در این گزارشات منعکس شده که از پیش نیز انتظار آن وجود داشت؛ بنابراین این گزارشات چندان در روند بازار تأثیر نخواهد داشت.
تغییر نرخ گاز چه تأثیری در روند بازار داشته است؟
شرکت‌هایی همچون پتروشیمی‌ها از افزایش نرخ ارز تأثیر منفی گرفته‌اند، اما این موضوع نیز از گذشته پیش‌بینی می‌شد. فعالان بازار تأثیرات افزایش نرخ گاز را در محاسبات خود در نظر گرفته بودند؛ سود پیش‌بینی شده و قیمت سهام شرکت‌ها با توجه به این موضوع پیش‌بینی و درنظر گرفته شده بود، بنابراین افزایش این نرخ تأثیر چندانی در تصمیم‌گیری فعالان بازار ندارد.
موضوعی که اکنون میتواند به طور خاص بر بورس تأثیر جدی بگذارد، تغییر یکی از متغیرهای اصلی همچون کامودیتی‌ها است. اگر قیمت کامودیتی‌ها کاهشی شود بر بورس تأثیر منفی خواهد داشت.
همچنین اگر توافق انجام شود، انتظارات رشد دلار از بین می‌رود و نرخ کنونی ارز نیمایی تثبیت خواهد شد. این موضوع ابتدا ممکن است بر سودآوری برخی از شرکت‌ها تأثیر منفی داشته باشد اما در ادامه با توجه به افزایش مسیرهای صادراتی و رفع احتمالی تحریم‌ها به نفع شرکت‌هایی همچون خودرویی‌ها و بانک‌ها خواهد شد.
همچنین اگر احتمال توافق کاهش یابد، فشار بر درآمد ارزی و محدودیت صادرات نفتی و غیرنفتی افزایش خواهد یافت که رشد نرخ ارز و نرخ نیما را به دنبال دارد. این موضوع میتواند تأثیر افزایش بر قیمت شرکت‌های بورسی داشته باشد.
عملکرد صندوق تثبیت بازار را چگونه ارزیابی میکنید؟
شفاف شدن عملکرد این صندوق ضروری است اما درمجموع، وجود این صندوق و عملکرد آن تأثیر چندانی بر روند بازار نخواهد داشت. آنچه برای شرکت‌ها و قیمت‌های آن اهمیت دارد، سودسازی شرکت‌ها است. این موضوع به لغو تحریم‌ها و یا تشدید آن بستگی دارد.
افزایش نرخ سود بانکی چه تأثیری بر بورس میتواند داشته باشد؟
نرخ سود بانکی تأثیر ویژه‌ای بر بورس دارد. درواقع این نرخ ابزاری است که میتوان نسبت p بر e شرکت‌ها را به کمک آن سنجید. با کاهش نرخ سود بانکی سود سرمایه‌گذاری در بورس بیشتر میشود و در مقابل، با افزایش نرخ سود بانکی، سرمایه گذاری در بورس توجیه اقتصادی خود را از دست می‌دهد.
انتظارات تورمی و رشد نرخ ارز نیز سومین عاملی است که بر سهام شرکت‌ها مؤثر است. سایر عوامل تأثیر جدی بر شرکت‌ها ندارد اما میتواند بر کارایی بازار اثرگذار باشد.
دیدگاه شما