شاخص تعدیل چیست ؟

دسته بندی مقالات

پايگاه اطلاع رساني نظام مهندسي اسفراين

نحوه محاسبه شاخص کلی برای تعدیل هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه

در توضیح بند 8 بخشنامه شماره 3517/100 مورخ 19/1/1386 پیرامون نحوه محاسبه شاخص کلی برای تعدیل هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه پس از تاریخ صدور بخشنامه مزبور به آگهی می رساند:

1- آندسته از پیمان های مشمول تعدیل آحاد بها که قبل از تاریخ بخشنامه مزبور با شاخص مینای دوره سه ماهه چهارم سال 1384 یا قبل از آن منعقد شده اند. برای محاسبه تعدیل هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه انجام شده در سال 1385 ، شاخص کلی مبنا همان شاخص کلی مبنای (حسب مورد سه ماهه چهارم سال 1384 یا قبل از آن ) خواهد بودو شاخص زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه عبارت خواهد بود از میانگین شاخص رشته ای فهرست بهای منضم به پیمان ( یا شاخص رشته ای فهرستی که بالاترین برآورد را دارد) و شاخص رشته ابنیه در دوره سه ماهه زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه

بعنوان مثال قراردادی با شاخص مبنای سه ماهه اول سال 1384 و فهرست بهای واحد پایه راه ، باند فرودگاه و زیرسازی راه آهن سال 1384 منعقد شده باشد محاسبه تعدیل مبلغ فرضی هشت میلیون (8.000.000) ریال تجهیز کارگاه انجام شده در سه ماهه دوم سال 1385 قرارداد مزبور به ترتیب زیر انجام می گیرد:

142.6 = شاخص کلی مبنای پیمان

167.2= 2/(166+168.3) = شاخص دوره انجام

0.126 = 0.95 × (1- (137.6 / 167.2))= ضریب تعیدل

ریال 1.008.000 = 8.000.000 × 0.126 = مبلغ تعدیل تجهیز کارگاه مورد نظر

2- آندسته از پیمان های مشمول تعدیل آحاد بها که قبل از تاریخ بخشنامه یاد شده و یا شاخص مبنای دوره سه ماه اول سال 1385 یا بعد از ‌آن منعقد شده اند برای محاسبه تعدیل هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه انجام شده در سال 1385 ، شاخص مبنا و نیز شاخص زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه عبارت خواهد بود از میانگین شاخص رشته ای فهرست بهای پایه منضم به پیمان ( با شاخص رشته ای فهرستی که بالاترین برآورد را دارد) و شاخص رشته ابنیه حسب مورد در دوره سه ماهه مبنای پیمان و دوره سه ماهه زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه.

به عنوان مثال قراردادی که با شاخص مبنای سه ماهه اول سال 1385 و فهرست بهای واحد پایه راه ، باند فرودگاه و زیرسازی راه آهن سال 1385 در مرداد سال 1385 منعقد شده باشد محاسبه تعدیل مبلغ فرضی هشت میلیون (8.000.000) ریال تجهیز کارگاه انجام شده در سه ماهه دوم سال 1385 قرارداد مزبور به ترتیب زیر انجام می گیرد.

161.8= 2/(158.3+165.2) = شاخص مبنای پیمان

162.2= 2/(166+168.3) = شاخص دوره انجام کار

0.023 = 0.95 × (1- (161.8 / 167.2))= ضریب تعیدل

ریال 256.000 = 8.000.000 × 0.023 = مبلغ تعدیل تجهیز کارگاه مورد نظر

3- آندسته از پیمان های مشمول تعدیل آحاد بها که بعد از تاریخ بخشنامه یاد شده و با شاخص مبنای سه ماهه چهارم سال 1385 یا بعد از آن منعقد شده اند برای محاسبه تعدیل هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه انجام شده در سال 1386 ، شاخص مبنا و نیز شاخص زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه عبارت خواهند بود از میانگین شاخص رشته ای فهرست بهای پایه منضم به پیمان ( یا شاخص رشته ای فهرستی که بالاترین برآورد را دارد)‌ و شاخص رشته ابنیه حسب مورد در دوره سه ماهه مبنای پیمان در دوره سه ماهه زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه ، محاسبات تعدیل تجهیز کارگاه این دسته از پیمان ها مشابه محاسبات مربوط به پیمان های مذکور بند 2 می باشد

نحوه محاسبه تعدیل معکوس برای قیمت های جدید در پروژه های عمرانی

دسته بندی مقالات

مطالبی که به آن خواهیم پرداخت

تعدیل معکوس برای قیمت های جدید چیست؟

پیش از معرفی تعدیل معکوس و نحوه محاسبه آن نیازمند معرفی مفهومی با عنوان قیمت های جدید در پروژه های عمرانی هستیم.

براساس بند (ج) ماده ۲۹ شرایط عمومی پیمان:

“اگر در چارچوب موضوع پيمان، كارهايی به پيمانكار ابلاغ شود كه برای آنها قيمت و مقدار در فهرست بها و مقادير منضم به پيمان پيش بينی نشده است، پيمانكار بايد بی درنگ پس از دريافت ابلاغ مهندس مشاور، قيمت پيشنهادی خود را برای اجرای كارهای ياد شده، همراه با تجزيه قيمت، به مهندس مشاور تسليم نمايد. قيمتی كه با توافق پيمانكار و مهندس مشاور تعيين می شود و به تصويب كارفرما برسد، ملاک پرداخت است. قيمت های جديد كه به اين صورت تعيين می شود بايد بر حسب هزينه اجرای كار در محل اجرا محاسبه گردد. از اين رو، تنها ضريب هزينه بالاسری پيمان به قيمتهای جديد اعمال می شود.”

پس از تهیه قیمت جدید براساس بند فوق، ممکن است مشاور یا کارفرما و یا حتی پیمانکار اصرار داشته باشند که قیمت جدید با تعدیل معکوس به مبنای پیمان بازگردد. به این معنی که قیمت جدید که براساس هزینه اجرای کار در محل اجرا و در زمان خاصی برآورد شده است، به گونه ای کاهش یابد که بعنوان یکی از ردیف های قراردادی فرض شده و پس از اعمال تعدیل به مبلغ واقعی اجرای کار برسد.

فرمول محاسبه تعدیل معکوس برای قیمت های جدید

محاسبه تعدیل معکوس براساس بخشنامه دستورالعمل نحوه تعدیل آحاد بها صورت می پذیرد. فرمول اعمال و محاسبه تعدیل معکوس برای قیمت های جدید دقیقا مطابق با فرمول تعدیل می باشد و فقط کافی است مبلغ قیمت جدید را به ضریب بدست آمده تقسیم کنیم.

مثال محاسبه تعدیل معکوس

فرض کنیم فعالیتی در فهرست منضم شاخص تعدیل چیست ؟ به پیمان یک پروژه ابنیه پیش بینی نشده و کار جدید است. بهای انجام کار در زمان اجرا (سه ماهه دوم ۱۴۰۰) به ازای هر متر مربع (بدون احتساب ضریب بالاسری) معادل ۳،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد. فعالیت مذکور در فصل ۲۲ فهرست بهای ابنیه (کارهای سنگی با سنگ پلاک) قرار می گیرد. شاخص مبنای پیمان (سه ماهه پیش از آخرین مهلت پیشنهاد قیمت پیمانکار) مربوط به سه ماهه چهارم سال ۱۳۹۸ بوده است. درصورتی که مقرر باشد مبلغ قیمت جدید، تعدیل معکوس شود و در فهرست بهای منضم به پیمان قرار گیرد باید از شاخص تعدیل سه ماهه چهارم ۱۳۹۸ (۹۵۵،۸) و شاخص تعدیل سه ماهه دوم ۱۴۰۰ (۲۱۴۸،۴) استفاده شود. با قرارگیری شاخص های تعدیل در فرمول محاسبه تعدیل معکوس برای قیمت های جدید، قیمت کار جدید باید بر عدد ۲،۱۸۵ تقسیم شود و بهای کار جدید در فهرست منضم به پیمان معادل ۱،۳۷۲،۹۹۷ ریال خواهد بود. بدیهی است عدد مذکور باید به ضرایب پیمان نیز تقسیم شود تا در صورت وضعیت پیمانکار با اعمال ضرایب پیمان محاسبه گردد.

نکات مهم در استفاده از تعدیل معکوس برای قیمت های جدید

۱- براساس بند (الف-۲) ماده ۲۹ شرایط عمومی پیمان:

“جمع مبلغ مربوط به كاهش مقادير و حذف آنها نبايد از ۲۵ درصد مبلغ اوليه پيمان بيشتر شود. اگر اين مبلغ، از حد تعيين شده بيشتر شود و پيمانكار با اتمام كار با نرخ پيمان موافق باشد، عمليات موضوع پيمان در چارچوب پيمان انجام مي شود. ولي در صورتی كه پيمانكار مايل به اتمام كار نباشد، پيمان طبق ماده ۴۸ خاتمه داده می شود.”

همچنین طبق تبصره ۲ ماده ۲۹ شرایط عمومی پیمان:

“اضافه يا كاهش مقادير كار طبق مفاد بند های (الف-۱) و (الف-۲) اين ماده تا ۱۰ درصد با دستور مهندس مشاور عمل می شود، ولی اضافه بر آن با تصويب كارفرما قابل اجرا است.”

بنابراین قیمت های جدید مربوط به دوره هایی پس از زمان پیشنهاد قیمت پیمانکار هستند و در اثر تورم موجود در کشور، نسبت به مبلغ اولیه پیمان بسیار بزرگ به نظر می رسند. لذا به راحتی می توانند سقف ۱۰ درصدی کارهای جدید و سقف ۲۵ درصدی افزایش کار را رد کنند. درحالیکه با استفاده از تعدیل معکوس در قیمت های جدید، این قیمت ها به پایه پیمان باز میگردند و نسبت آن ها در مقایسه با مبلغ اولیه پیمان، منطقی تر خواهد بود.

۲- با تعدیل معکوس برای قیمت های جدید، عملاً ۵ درصد (در صورت بروز تاخیر غیر مجاز) یا ۲٫۵ درصد (در صورت بروز تاخیر مجاز) از تعدیل قیمت های جدید کاسته می شود. در نتیجه مبلغ دریافتی پیمانکار در قبال کارهای جدید پروژه به وضعیت رسیدگی به تاخیرات پروژه وابسته خواهد شد.

۳- به این دلیل که ممکن است انجام کار جدید بیش از یک دوره (سه ماهه) به طول انجامد. باز هم تورم باعث خواهد شد هزینه اجرای کار در دوره جدید تغییر یابد. در نتیجه در دوره های بعد نیاز به شاخص تعدیل چیست ؟ بازنگری قیمت های جدید وجود خواهد داشت. درحالیکه اگر با تعدیل معکوس، قیمت های جدید به مبنای پیمان بازگردد، در صورت تطویل مدت اجرای کار جدید، احجام اجرا شده در دوره های مختلف به تناسب با شاخص های تعدیل همان دوره، مشمول پرداخت تعدیل می گردند و نیازی به محاسبه مجدد قیمت تمام شده کار نخواهد بود.

چنانچه به حوزه کنترل پروژه و رسیدگی به تاخیرات مجاز و غیر مجاز پروژه علاقه مند هستید، پیشنهاد می کنیم مقالات ایمن سازان پای در مورد برنامه ریزی و کنترل پروژه را مطالعه فرمایید.

محاسبه تعدیل معکوس اقلام فاکتوری

درخصوص اقلام فاکتوری با توجه به اینکه پس از خرید اقلام و یا انجام کار، فاکتور مربوطه توسط پیمانکار اخذ می شود و در اختیار کارفرما قرار می گیرد و کارفرما مبلغ فاکتور را با ضریب توافق شده در قرارداد پرداخت می نماید، عملاً پرداخت تعدیل و در نتیجه انجام تعدیل معکوس برای اقلام فاکتوری موضوعیتی ندارد ولی در صورت اصرار بر تعدیل معکوس شدن اقلام فاکتوری، دقیقا مطابق نحوه محاسبه تعدیل معکوس قیمت جدید عمل می شود.

اگر در مورد تعدیل معکوس قیمت های جدید در پروژه های عمرانی هر گونه ابهامی دارید با ما در تماس باشید و نظرات خود را به اشتراک بگذارید.

فیلم | شکست یک وعده دیگر اقتصادی؟

انتخاب نوشت: سازمان برنامه و بودجه بالاخره با تأخیر در تاریخ ۲۵ تیرماه ۱۴۰۱ شاخص‌های تعدیل بهای اقلام نیمه دوم سال ۱۴۰۰ را اعلام کرد، شاخص‌هایی که البته با اعتراض شدید پیمانکاران از سراسر کشور مواجه شدند. طبق قوانین پیمان شاخص‌های تعدیل نیمه دوم سال ۱۴۰۰ باید مانند رویه سه ماهه‌های گذشته در پایان خردادماه ۱۴۰۱ ابلاغ می‌شد، اما انتشار آن‌ها تا ۲۵ تیرماه ۱۴۰۱ و با تاخیر حدودا یک ماهه توسط سازمان برنامه و بودجه طول کشید. این تأخیر‌ها در تئوری باعث زیان پیمانکاران می‌شود چرا که آن‌ها با محدودیت منابع مالی برای پیشبرد پروژه‌ها مواجه خواهند شد. این زیان از طرف دیگر باعث کند شدن پیشرفت پروژه‌ها نیز خواهد شد و البته پیمانکاران را نسبت به آینده بدبین خواهد کرد. اما شاخص تعدیل چیست و چرا این شاخص‌های ابلاغ شده برای نیمه دوم سال ۱۴۰۰ با اعتراض شدید پیمانکاران مواجه شده است.

شاخص تعدیل ابلاغ شده توسط سازمان برنامه و بودجه
اگر بخواهیم به صورت ساده شاخص تعدیل را که هر سه ماه ابلاغ می‌شوند، تعریف کنیم، باید بگوییم شاخص‌های تعدیل همان نرخ تورم سه ماهه نسبت به شاخص مبنای پیمان است. شاخص مبنای پیمان نیز همان دوره‌ای است که به عنوان دوره مبنا در قرارداد بین پیمانکار و کارفرما در نظر گرفته می‌شود. به صورت خلاصه شاخص مبنای پیمان دوره سه ماهه قبل از دوره‌ای است که پیمانکاران قیمت انجام پروژه را به کارفرمایان اعلام می‌کنند. مثلا اگر پیمانکاری پیشنهاد قیمت پروژه را در پاییز به کارفرما ارائه می‌دهد شاخص مبنای پیمان تابستان است. به این ترتیب سازمان برنامه و بودجه شاخص‌های تعدیل یا همان تورم را نسبت به این دوره محاسبه و منتشر می‌کند.

اگر بخواهیم باز هم ساده‌تر کنیم این است که مثلا پیمانکاران با کارفرمایان برای انجام یک پروژه با یک مبلغ مشخص، توافق می‌کنند. حال هر سه ماه که این پروژه در حال انجام است ممکن است تورم ایجاد شود و دولت برای هر دوره سه ماهه یک نرخ تورم یا همان شاخص تعدیل اعلام می‌کند. کارفرما بعد از بررسی کارکرد پیمانکار باید این نرخ را به او بپردازد چرا که تورم باعث شده هزینه‌های اجرای پروژه توسط پیمانکار بیشتر از مبلغ مورد انتظار در قرارداد باشد. در واقع کارفرما با پرداخت به پیمانکار بر اساس همین تورمی که دولت اعلام کرده هزینه اجرای پروژه را تعدیل می‌کند. زمانی که کارفرما دولت باشد مثلا بانک مسکن یا وزارت راه و شهرسازی در این صورت سازمان برنامه و بودجه در اعلام شاخص‌های تعدیل ممکن است جانب دولت یا همان کارفرما را بگیرد و شاخص تعدیل را بسیار کم اعلام کند.

حال سازمان برنامه و بودجه شاخص‌های تعدیل یا همان تورم سه ماهه سوم و چهارم ۱۴۰۰ را البته با تأخیر اعلام کرده و اعداد منتشر شده نشان می‌دهد که تورم سه ماهه سوم و چهارم نسبت به سه ماهه اول و دوم گا‌ها منفی و یا اینکه با نرخ‌های بسیار پایین یک یا ۲ درصد است. این در حالیست که با توجه به داده‌های مرکز آمار ایران و حتی بانک مرکزی تورم سه ماهه سوم و چهارم سال رقمی بسیار بیش از این است. به عنوان مثال تورم اقلام مصرفی چه در بخش کالا و چه در بخش خدمات در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۰ حدود ۱۰ درصد و در سه ماهه چهارم همان سال نیز ۱۷ درصد اعلام شده است. به همین دلیل پیمانکاران مختلف و انجمن‌های صنفی نسبت به این شاخص‌ها اعتراض خود را اعلام کردند.

به عنوان مثال انجمن شرکت‌های راهسازی ایران، انجمن شرکت‌های ساختمانی، تأسیسات مکانیکی، برق و راهسازی استان کرمان، انجمن پیمانکاران عمرانی استان آذربایجان غربی، انجمن پیمانکاران عمرانی استان آذربایجان شرقی و بسیاری از افراد دیگر از جمله دبیر سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران از جمله معترضان به این شاخص‌های اعلامی هستند.

پیمانکاران بر این عقیده هستند که این شاخص‌ها با تورم واقعی در کشور اختلاف فاحشی دارد و به همین دلیل در این شرایط پیمانکاران زیان خواهند دید و به همین دلیل پیشرفت پروژه‌ها بسیار کند خواهد شد و از طرفی این امر روی کیفیت پروژه‌ها نیز اثرگذار خواهد بود. به این ترتیب از منظر پیمانکاران این شاخص‌های تعدیل ضمن ایجاد رکود و توقف و تعطیلی بسیاری از پروژه‌های عمرانی به دلیل عدم توانایی پیمانکاران در اجرای قراردادهایشان، از طرف دیگر به وضوح اعلام کرده‌اند حتی خطر ورشکستگی برای بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط محتمل است.

وقتی یک بخش اقتصادی دچار آسیب می‌شود اثر خود را روی بخش‌های دیگر اقتصاد خواهد گذاشت و بحث شرکت‌های پیمانکاری و تعیین تورم دستوری توسط سازمان برنامه و بودجه برای شرکت‌های پیمانکاری نیز می‌تواند تبعاتی برای کشور داشته باشد.

تأخیر زیاد در تحویل و کاهش کیفیت پروژه‌ها
از دید پیمانکاران این میزان تعدیل یا تورم اعلام شده توسط سازمان برنامه و بودجه برای سه ماهه سوم و چهارم سال ۱۴۰۰ اصلا با تورم واقعی مطابقت ندارد و این امر باعث می‌شود که روند اجرای عادی پروژه‌ها مختل شود. طبیعتا با این شرایط پیمانکاران احتمالا نتوانند پروژه‌ها را به موقع تحویل دهند چرا که طبق گفته خود پیمانکاران بسیاری از این شرکت‌ها به دلیل عدم توانایی در جبران هزینه‌های مازاد از ادامه انجام کار انصراف خواهند داد و احتمالا تعدادی نیز ورشکست شوند. همچنین به دلیل افزایش هزینه‌ها احتمالا مواد و مصالح بی‌کیفیت در ساخت پروژه‌ها به کار گرفته خواهد شد که این نیز می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای کشور داشته باشد.

مسکن ملی و تاثیر منفی شاخص‌های تعدیل ابلاغ شده
دولت قصد دارد که طی چهار سال چهار میلیون واحد بسازد تا بتواند عرضه در بازار مسکن را افزایش و به تبع آن تورم این بخش را کنترل کند. اما قیمت‌گذاری دستوری شاخص‌های تعدیل می‌تواند اثر منفی بر این پروژه‌ی سنگین و البته حساس دولت داشته باشد. دولت به عنوان کارفرما ساخت مسکن ملی را برعهده شرکت‌های ساختمانی قرار داده و اعلام شاخص‌های تعدیل سه شاخص تعدیل چیست ؟ ماهه سوم و چهارم سال بسیاری از پیمانکاران این حوزه را شوکه کرده است. گزارش‌هایی موجود است مبنی بر اینکه ساخت مسکن ملی پیشرفت زیادی نداشته و بعد از گذشت یک سال دولت هنوز نتوانسته حتی یک واحد را تحویل دهد.

طبق اعلام دبیر سندیکای شرکت‌های ساختمانی سازمان برنامه و بودجه، شاخص‌های تعدیل مصالح ساختمانی و آهن در سه ماهه سوم و چهارم سال ۱۴۰۰ را منفی اعلام کرده و این تلویحا بدین معناست که ادامه پروژه مسکن ملی برای پیمانکاران این پروژه عملا امکان‌ناپذیر است. قیمت سیمان و مصالح ساختمانی در سه ماهه چهارم سال به شدت افزایش پیدا کرد و همین امر بهای تمام شده ساخت واحد مسکونی را افزایش داده است. پیمانکاران ساختمانی انتظار داشتند که دولت با تعدیل‌های واقعی (تعدیلی معادل ۱۰ درصد برای سه ماهه سوم و ۱۷ درصد برای سه ماهه چهارم) خسارت‌ها و هزینه‌های مازاد آن‌ها را جبران کند تا تاب و توانی برای ادامه کار داشته باشند، اما نرخ‌های اعلامی دولت این پیمانکاران را ناامید کرده است.

چندی پیش رئیس بنیاد مسکن که برادر علی نیکزاد است، از تحویل اولین سری واحد‌های نهضت ملی مسکن در نیمه دوم سال خبر داد و گفت پیمانکاران چاره‌ای جز پایبندی به تعهداشان ندارند چرا که با افزایش نهاده‌های تولید صرفه اقتصادی آن‌ها کاهش خواهد یافت. اما در این بین دو نکته وجود دارد: اول اینکه این صحبت‌ها قبل از انتشار شاخص‌های تعدیل بیان شده است. دولت شاخص‌ها را با تاخیر اعلام کرده و بنابراین پیمانکاران احتمالا مجاز به تاخیر در تحویل پروژه‌ها خواهند بود. دوم اینکه از دید پیمانکاران به ویژه پیمانکاران ابنیه شاخص‌های اعلامی برای این رشته توسط سازمان برنامه در بعضی از فصول مانند مصالح ساختمانی منفی است در حالی که قیمت مصالح در زمستان سال گذشته گا‌ها بیش از دو برابر بوده است. آن‌ها به امید پرداخت تعدیل به کار خود ادامه دادند، اما اکنون احتمالا عنوان خواهند کرد که زیان‌های سنگینی بر آن‌ها وارد شده است و توان ادامه کار با این وضعیت را نخواهند داشت. نکته اینجاست حتی اگر به کار خود ادامه دهند احتمالا واحد‌هایی بی‌کیفیت با مصالح بسیار ارزان تحویل مردم خواهند داد که تجربه گذشته ساخت مسکن مهر را به خاطر می‌آورد.

شاخص‌های اعلامی سازمان برنامه به حدی برخی از پیمانکاران را عصبانی کرد که انجمن شرکت‌های راهسازی ایران این اقدام سازمان را امری خلاف شرع و خیانت در امانت دانسته که اعتماد پیمانکاران را از بین برده است؛ بنابراین دست کم آن‌ها در آینده نسبت به همکاری با دولت برای اجرای پروژه‌ها تجدید نظر خواهند کرد.

آسیب مضاعف به نیروی کار
ورشکستگی پیمانکاران جدای از تأثیری که بر خود پروژه‌ها و کیفیت آن‌ها خواهد داشت به کارگران و نیروی کار که خود آن‌ها نیز توسط پیمانکاران به شدت استثمار می‌شوند و کار بسیار سخت و طاقت‌فرسا را با حقوق‌های بسیار پایین و گا‌ها بدون بیمه انجام می‌دهند آسیبی مضاعف را تحمیل خواهد کرد. پیمانکاران زمانی که نتوانند از پس هزینه‌های خود برآیند دیواری کوتاه‌تر از کارگران را پیش روی خود ندارند و به همین دلیل یا حقوق آن‌ها گا‌ها تا چند ماه به تعویق می‌افتد و پیمانکار به امید دریافت پول از کارفرما حقوق او را به پرداختی کارفرما موکول می‌کند و یا اینکه این کارگران در نتیجه شاخص تعدیل چیست ؟ کاهش هزینه‌های کارفرما از کار اخراج خواهند شد.

تجربه سال‌های گذشته در پروژه‌های مختلف پارس جنوبی و وضعیت اسفناک قشر کارگرانی که برای پیمانکاران کار می‌کردند و گاهی حقوق آن‌ها تا شش ماه پرداخت نمی‌شد نمونه‌ای از برخورد پیمانکاران با کارگران است. حتی گاهی در اختلاف بین پیمانکار و کارفرما بر سر میزان پرداختی و اعتراض کارگران که قربانی این اختلافات شده‌اند، خود کارفرمایان ناچار به پرداخت حقوق کارگران می‌شدند. بماند که بسیاری از این کارگرانی که برای پیمانکاران ابنیه کار می‌کردند، در بدترین شرایط کاری و کمترین امکانات کار می‌کردند.

در حالت کلی ورشکستگی شرکت‌های پیمانکاری در بخش‌های مختلف حتی می‌تواند تاثیر خود را بر رشد اقتصادی کشور بگذارد آن هم در شرایطی که رئیس جمهور رشد اقتصادی ۸ درصدی را برای سال ۱۴۰۱ تعریف کرده است. به عنوان مثال مدیرعامل بانک مسکن اسفند سال گذشته اعلام کرد که بخش مسکن به شاخص تعدیل چیست ؟ صورت مستقیم ۵ درصد و به طور غیرمستقیم ۱۲ تا ۱۳ درصد در تولید ناخالص داخلی کشور سهم دارد و بخش زیادی از نقدینگی کل کشور جذب بخش مسکن می‌شود.

افزایش تولید مسکن می‌تواند منجر به افزایش تولید سیمان و مصالح ساختمانی و فولاد و انواع مختلفی از صنایع مرتبط شود و از این طریق به صورت غیر مستقیم رشد اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار دهد. به این ترتیب ورشکستگی پیمانکاران بخش ابنیه و یا کنار کشیدن آن‌ها از انجام پروژه‌ها می‌تواند به این شکل موجب کاهش رشد اقتصادی کشور شود.

شاخص تعدیل چیست ؟

در كل، به معناي نمودار يا نشان دهنده، يا نماينده ميباشد . ، (INDEX) كلمه شاخص ، كميتي است كه نماينده چند متغير همگن مي باشد و وسيله اي براي اندازه گيري و مقايسه پديده هايي است كه داراي ماهيت و خاصيت مشخصي هستند ، كه بر مبناي آن ميتوان ، تغييرات ايجاد شده در متغيرهاي معيني را در طول يك دوره ، بررسي نمود.

محاسبه شاخص براي هر شركت ، صنعت يا گروه يا دسته ، امكان پذير است و مي توان آن را محاسبه نمود . براي محاسبه شاخص ، يك سال را به عنوان سال مبنا يا پايه فرض كرده و پس از تقسيم ارزش جاري ، بر ارزش مبنا ( ارزش سال پايه ) ، آن را در عدد 100 ضرب مي كنيم . عدد بدست آمده ، شاخص آن گروه يا دسته مورد نظر را به ما نشان مي دهد . در هر بازار بورس اوراق بهاداري ، ميتوان بنا بر احتياج و كارايي شاخصهاي زيادي را تعريف و محاسبه نمود . در تمام بورس هاي دنيا نيز ، شاخص هاي زيادي براي گروهها و شركتهاي مختلف محاسبه مي شود . بعنوان مثال تغييرات 30 شركت صنعتي 20 شركت حمل و نقل و ( DOW &JONES) در بازار سهام امريكا شاخص داو جونز تغييرات سهام خارج از بورس را نشان مي دهد ( NASDAQ 15 )شركت خدماتي را نشان ميدهد ويا شاخص نزدك .

ديگر شاخصهاي معروف برخي از بورسهاي دنيا عبارتند از :

بورس نيويورك ۲۵۰ S&P كه براي 250 شركت محاسبه مي شود و ۵۰۰ S&P كه براي 500 شركت محاسبه مي شود . بورس لندن ( FTSE) توكيو (NIKIIE) و ( TOPIX ) آمستردام (AEX ) فرانسه (CAC) و آلمان ( DAX ) مي باشد . كه شاخص هاي -TOPIX-NASDAQ-S&P موزون مي باشند .

در بورس اوراق بهادار تهران نيز ، شاخص هاي زيادي محاسبه مي گردد ، كه هر شخص يا گروهي بنا به نياز خود از آنها استفاده ميكند

.شاخص كل قيمت (TEPIX)

شاخص كل قيمت ، كه مخفف كلمه TEHRAN PRICE INDEX می باشد . يكي از اصلي ترين شاخصهاي بورس اوراق بهادار تهران است كه روش محاسبه آن بر اساس فرمول زير (فرمول لاسپيرز ) انجام ميگيرد .

<( ارزش جاري بازار*تعداد سهام منتشره)تقسيم بر(ارزش پايه سهام*تعداد سهام در سال پايه)>* عدد 100 كه در اين محاسبه سال پايه سال 1369 ميباشد . اين شاخص گوياي آن است كه ارزش كل بازار ، نسبت به سال پايه ، يا همان سال 1369 ، چند برابر شده . فرضا شاخص 12700 نشان مي دهد ، كه ارزش بازار نسبت به سال 1369 كه سال پايه مي باشد ، 127 برابر گرديده است . شاخص كل قيمت ، در بورس تهران براي سه گروه محاسبه مي شود كه عبارتند از:

۱ - شاخص قيمت كل بازار : كه در محاسبه آن قيمت سهام تمام شركتهاي معامله شده تاثير داده ميشود .

۲ - شاخص قيمت تالار اصلي : كه در محاسبه آن فقط قيمت سهام شركتهاي معامله شده در تابلو اصلي تاثير داده ميشود .

۳ - شاخص قيمت تالار فرعي : كه در محاسبه آن فقط قيمت سهام شركتهاي معامله شده در تابلوي فرعي تاثير داده ميشود .

ويژگيهاي شاخص كل قيمت عبارتند از :

۱ - موزون بودن : بدين معنا كه ، چون در محاسبه آن ، ارزش سهام در تعداد سهام منتشره ضرب ميگردد ، پس تغييرات قيمت سهام بر اساس تعداد سهام منتشر شده شركتها ، در شاخص تاثير گذار است . يعني هر چقدر تعداد سهام منتشره شركت بيشتر باشد ، تغييرات قيمت سهم مورد نظر تاثير بيشتري بر روي شاخص خواهد گذاشت .

۲ - جامع بودن : اين شاخص، به لحاظ اينكه بر اساس تغييرات سهام تمام شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار ، محاسبه ميگردد ، لذا خصوصيت جامع شاخص تعدیل چیست ؟ بودن را داراست .

۳ - در دسترس بودن : شاخص كل قيمت ، به لحاظ اينكه بصورت لحظه اي توسط سازمان بورس اوراق بهادار محاسبه و در اختيار افراد قرار مي گيرد ، لذا داراي خصوصيت در دسترس بودن ميباشد .

موارد تعديل شاخص كل قيمت

شاخص كل قيمت در موارد زير تعديل ميگردد و در حقيقت تغييرات ناشي از موارد زير در مقدار شاخص اثري ندارد.

۱ - ورود و خروج شركتها :به هنگام ورود و خروج شركتها ، به دليل افزايش يا كاهش ارزش جاري سهام ، اصولا ارزش پايه سهام تعديل مي گردد ، تا تغييري در عدد شاخص حاصل نشود . به عبارتي با افزايش صورت كسر در مخرج آن تغييري مي دهند ، تا حاصل تقسيم صورت بر مخرج تغيير نكند .

۲ - افزايش سرمايه از طريق آورده و يا مطالبات سهامداران :

به علت اينكه با افزايش سرمايه از طريق آورده و يا مطالبات سهامداران ، ارزش جاري سهام افزايش مي يابد ، لذا در اين موارد نيز ، ارزش پايه سهام ، بايد به گونه اي تعديل گردد تا تغييري در عدد شاخص حاصل نگردد

۳ - ادغام شركتها : در صورت ادغام دو يا چند شركت ، در هم ، نيز مي بايست در ارزش پايه سهام تغيير داده شود ، تا عدد شاخص تغييري نكند .

ولي در برخي موارد نيازي به تعديل شاخص نمي باشد كه اين موارد عبارتند از :

۱ - افزايش سرمايه از محل اندوخته :زيرا در اين حالت ، همان مبلغ اندوخته كه متعلق به سهامداران بوده ، بصورت سهام جديد به آنها داده ميشود ، پس تغييري در حقوق صاحبان سرمايه اتفاق نيفتاده ، لذا در اين حالت نيازي به تعديل شاخص نيست .

۲ - تجزيه و تجميع سهام : در اين حالت نيز تنها تعداد سهام منتشره تغيير يافته و چون به تناسب ان قيمت سهم نيز تغيير مي يابد ، لذا نيازي به تعديل شاخص نيست . البته لازم به ذكر است كه در ايران عملا اينكار امكان پذير نيست و ارزش اسمي هر سهم بطور ثابت 1000 ريال ميباشد .

۳ - پرداخت سود نقدي : در اين حالت نيز چون اصولا به تناسب پرداخت سود نقدي ، قيمت سهام نيز ، كاهش مي يابد ، لذا نيازي به تعديل عدد شاخص نيست .

شاخص کلی تجهیزکارگاه

۱- آندسته از پیمان های مشمول تعدیل آحاد بها که قبل از تاریخ بخشنامه مزبور با شاخص مینای دوره شاخص تعدیل چیست ؟ سه ماهه چهارم سال ۱۳۸۴ یا قبل از آن منعقد شده اند. برای محاسبه تعدیل هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه انجام شده در سال ۱۳۸۵ ، شاخص کلی مبنا همان شاخص کلی مبنای (حسب مورد سه ماهه چهارم سال ۱۳۸۴ یا قبل از آن ) خواهد بودو شاخص زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه عبارت خواهد بود از میانگین شاخص رشته ای فهرست بهای منضم به پیمان ( یا شاخص رشته ای فهرستی که بالاترین برآورد را دارد) و شاخص رشته ابنیه در دوره سه ماهه زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه

مثال اول:

بعنوان مثال قراردادی با شاخص مبنای سه ماهه اول سال ۱۳۸۴ و فهرست بهای واحد پایه راه ، باند فرودگاه و زیرسازی راه آهن سال ۱۳۸۴ منعقد شده باشد محاسبه تعدیل مبلغ فرضی هشت میلیون (۸٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تجهیز کارگاه انجام شده در سه ماهه دوم سال ۱۳۸۵ قرارداد مزبور به ترتیب زیر انجام می گیرد:

۱۴۷٫۶ = شاخص کلی مبنای پیمان

۱۶۷٫۲= ۲/(۱۶۶+۱۶۸٫۳) = شاخص دوره انجام

۰٫۱۲۶ = ۰٫۹۵ × (۱- (۱۴۷٫۶ / ۱۶۷٫۲))= ضریب تعیدل

ریال ۱٫۰۰۸٫۰۰۰ = ۸٫۰۰۰٫۰۰۰ × ۰٫۱۲۶ = مبلغ تعدیل تجهیز کارگاه مورد نظر

۲- آندسته از پیمان های مشمول تعدیل آحاد بها که قبل از تاریخ بخشنامه یاد شده و یا شاخص مبنای دوره سه ماه اول سال ۱۳۸۵ یا بعد از ‌آن منعقد شده اند برای محاسبه تعدیل هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه انجام شده در سال ۱۳۸۵ ، شاخص مبنا و نیز شاخص زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه عبارت خواهد بود از میانگین شاخص رشته ای فهرست بهای پایه منضم به پیمان ( با شاخص رشته ای فهرستی که بالاترین برآورد را دارد) و شاخص رشته ابنیه حسب مورد در دوره سه ماهه مبنای پیمان و دوره سه ماهه زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه .

مثال دوم:

به عنوان مثال قراردادی که با شاخص مبنای سه ماهه اول سال ۱۳۸۵ و فهرست بهای واحد پایه راه ، باند فرودگاه و زیرسازی راه آهن سال ۱۳۸۵ در مرداد سال ۱۳۸۵ منعقد شده باشد محاسبه تعدیل مبلغ فرضی هشت میلیون (۸٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تجهیز کارگاه انجام شده در سه ماهه دوم سال ۱۳۸۵ قرارداد مزبور به ترتیب زیر انجام می گیرد.

۱۶۱٫۸= ۲/(۱۵۸٫۳+۱۶۵٫۲) = شاخص مبنای پیمان

۱۶۷٫۲= ۲/(۱۶۶+۱۶۸٫۳) = شاخص دوره انجام کار

۰٫۰۳۲ = ۰٫۹۵ × (۱- (۱۶۱٫۸ / ۱۶۷٫۲))= ضریب تعیدل

ریال ۲۵۶٫۰۰۰ = ۸٫۰۰۰٫۰۰۰ × ۰٫۰۳۲ = مبلغ تعدیل تجهیز کارگاه مورد نظر

۳- آندسته از پیمان های مشمول تعدیل آحاد بها که بعد از تاریخ بخشنامه یاد شده و با شاخص مبنای سه ماهه چهارم سال ۱۳۸۵ یا بعد از آن منعقد شده اند برای محاسبه تعدیل هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه انجام شده در سال ۱۳۸۶ ، شاخص مبنا و نیز شاخص زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه عبارت خواهند بود. از میانگین شاخص رشته ای فهرست بهای پایه منضم به پیمان ( یا شاخص رشته ای فهرستی که بالاترین برآورد را دارد)‌ و شاخص رشته ابنیه حسب مورد در دوره سه ماهه مبنای پیمان در دوره سه ماهه زمان انجام تجهیز و برچیدن کارگاه ، محاسبات تعدیل تجهیز کارگاه این دسته از پیمان ها مشابه محاسبات مربوط به پیمان های مذکور بند ۲ می باشد.

این نوشته در تعدیل ارسال شده و با تجهیز وبرچیدن،تعدیل،شاخص،شاخص تجهیز کارگاه،شاخص کلی برچسب گذاری شده است