نکاتی در مورد بازار spot

بازار فیزیکی بورس کالا چیست؟ نحوه خرید و فروش چگونه است؟

بازار فیزکی بورس کالا چیست؟ نحوه خرید و فروش در بازار کلا چگونه است؟

در مقاله قصد داریم تا در رابطه با بازار فیزیکی بورس کالا صحبت کنیم، اما قبل از شروع باید تعریف انواع بازار بورس در ایران بپردازیم:

۱ – بورس اوراق بهادار تهران: بورس اوراق بهادار تهران، یک بازار رسمی در بازار سرمایه ایران است که در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه شد. در این بازار خریدو فروش اوراق بهادار تحت قوانین و مقررات خاصی صورت می گیرد و قیمت سهام در این بازاربورس، بر حسب عرضه و تقاضا تعیین می گردد.

برای افزایش اطلاعات و آگاهی خود در زمینه بورس می توانید در کلاس بورس شرکت کنید و یا با خرید پکیج بورس به راحتی تنها در مدت زمان بسیار کمی علم بورسی خود را افزایش بدهید.

۲ – فرابورس: بازار فرابورس به طور کلی به بازار اول،بازاردوم، بازار پایه (شرکت ها بر اساس ریسک سرمایه گذاری٬ صورت های مالی، میزان بدهی و… در یکی از بازار های الف ٬ ب و ج قرار می گیرند) و بازار سوم تقسیم می شود. در این بازار سهام شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرش نمی‌شوند، جهت خرید و فروش وارد بازار فرابورس ایران می شوند. فرابورس با سازمان بورس و اوراق بهادار جهت ایجاد یک بازار کاملا شفاف در حال همکاری می باشد تا سرمایه گذاران نکاتی در مورد بازار spot با شناخت بیشتری در خصوص انواع اوراق بهادار، میزان ریسک پذیری و سایر شاخصه‌های مهم، به سرمایه‌گذاری در این بازار اقدام کنند.

۳ – بورس کالا: بورس کالا بازاری تشکیل شده از تعداد زیادی عرضه‌کننده می باشد که کالای خود را عرضه می کنند. کالاها در بازار فیزکی بورس کالا توسط کارشناسان قیمت‌گذاری می شود و سپس وارد بازار می شود و توسط خریداران مورد خرید و فروش قرار می گیرد. کالاها در بازار فیزیکی بورس کالا با نماد معاملاتی کالا در بازار قابل خرید و فروش است و درآمد آن حاصل از کارمزد معاملات کالایی تحت نظر این شرکت است.

گروه های اصلی که در بازار بورس کالای ایران معامله می‌شود:

• گروه صنعتی
• گروه کشاورزی
• گروه پتروشیمی نکاتی در مورد بازار spot و فرآورده‌های نفتی
• گروه معدنی
• گروه فرآورده‌های نفتی
• گروه امول غیرمنقول

بورس کالایی جهان عبارتند از:

• بورس تجاری شیکاگو(CME)
• بورس فلزات لندن (LME)
• بورس کالای نیویورک (NYMEX)
• بورس کالای توکیو(TOCOM)
• بورس کالای شانگهای(SHFE)
• بورس کالای هند (MCX)

انواع قرارداد در بازار فیزیکی بورس کالا:

1. قرارداد نقدی یا Spot: پرداخت‌ بهای کالا و تحویل آن در هنگام معامله، بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای انجام می‌شود.
2. قرارداد سلف یا Forward: کالا با قیمت و زمان مشخص در آینده تحویل داده می شود و بهای آن در هنگام معامله و بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می شود.
3. قرارداد نسیه یا Credit: کالا در هنگام معامله تحویل نکاتی در مورد بازار spot و بهای آن در تاریخ سررسید و بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می شود.
4. قرارداد آتی یا Future: در مقاله قراردادهای آتی سکه و کالا چیست؟ به صورت جامع در رابطه با قرارداد آتی توضیح داده شده است.
5. قرارداد سلف استاندارد: بر اساس این قرارداد، عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه را طبق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تحویل بدهد.
6. قرارداد اختیار معامله یا Option: در این قرارداد که در آن ‌یک طرف، اختیارخرید و یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریداری می‌کند. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شود. در هرکدام نکاتی در مورد بازار spot از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله می‌شوند.
7. قرارداد معاوضه یا Swap:قرارداد معاوضه یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین قراردادهای تجاری است. در این قرارداد دو جریان ثابت و شناور با یکدیگر مبادله می‌شود. مبنای این گونه قراردادها می‌تواند نرخ بهره، ارز یا کالا باشد. قراردادهای معاوضه، اهمیت اقتصادی و مالی بسیار زیادی در صنعت نفت و گاز دارند و قراردادهای نفتی جزو قراردادهای معاوضه کالا محسوب می‌شوند.

تسویه و پایاپای در بازار فیزیکی بورس کالای ایران:

• ضوابط تضمین: کنترل تضامین و وثایق عرضه­ کننده کالا یا کارگزار شرط لازم برای عرضه محصولات تلقی می گردد.
• فرآیند تسویه: بدون توجه به نوع قرارداد ( نقدی، سلف، نسیه) تسویه در اتاق پایاپای فقط به دو صورت نقدی و اعتباری امکان­پذیر می­ باشد.
• مهلت تسویه: مهلت تسویه ، سه روز کاری بعد از انجام معامله می­ باشد
• حساب عملیاتی: حساب بانکی که جهت تسویه طبق ضوابط توسط اتاق پایاپای مورد استفاده قرار می­ گیرد.
• جرایم تاخیر تسویه: چنانچه قراردادها ظرف مهلت تسویه (سه روز کاری) تسویه نشوند، این امکان به مشتری داده می شود که حداکثر تا ۷ روز تقویمی پس از مهلت تسویه، نسبت به واریز وجوه و تسویه نهایی اقدام نماید. با این توضیح که به ازای هر روز تقویمی تاخیر ، خریدار موظف به پرداخت جریمه ای معادل ۰٫۲۵ می ­باشد. از آنجا که جریمه به حساب فروشنده واریز می شود، چنانچه فروشنده انصراف خود را از دریافت جریمه اعلام نماید، اتاق پایاپای با «تائید خاص» نسبت به تسویه اقدام می نماید.
• انفساخ معامله: چنانچه خریدار حتی بعد از گذشت ۷ روز تقویمی هم امور تسویه را انجام ندهد معامله او منفسخ­ و کارگزار خریدار مکلف است ۵ درصد ارزش معامله را به عنوان خسارت انفساخ به اضافه کارمزد طرفین قرارداد، واریز نماید.
• فرآیند تحویل کالا

انواع بازارهای بازار فیزیکی بورس کالا:

• بازار فیزیکی: در این بازار عرضه پرمیوم، عرضه صادراتی و خرید و فروش فیزیکی کالا صورت می‌گیرد و برای رصد خرید و فروش‌ها تابلوی بر خط نیز دارد.
• بازار مشتقه: در این بازار قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله، مورد داد و ستد قرار می گیرد.
• بازار مالی: در این بازار اوراق سلف استاندارد و گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های سرمایه گذاری کالایی، خرید و فروش می‌شود.
• بازار فرعی: بازار فرعی نکاتی در مورد بازار spot هم بخشی از بازار بورس کالای ایران است و کارمزدهای متفاوتی با بازار اصلی دارد.

ویژگی مهم بازار فیزیکی بورس کالا:

1. عدم وجود نوسانات کاذب قیمت و فروشنده یا خریدار
2. امکان مدیریت ریسک و محافظت از نوسانات آتی قیمت
3. نظام قیمت گذاری شفاف بر اساس تعادل میزان عرضه و تقاضا
4. سیستم اجرایی و نظارت بر حسن انجام تعهدات طرفین معامله

مزیت‌های بازار فیزیکی بورس کالا:

• مبدا کالا مشخص است
• امکان پوشش و توزیع ریسک
• کیفیت و کمیت کالا و مبلغ معامله مشخص و تضمین شده است.
• کشف قیمت در بورس کالا از طریق آکشن
• سرعت بالای انجام معاملات بودن وجود هیچ و تشریفات قانونی و برگزاری مناقصه و مزایده

ده درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالا بورس بخشیده می‌شود و ده درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آن‌ها برای معامله در بورس‌های داخلی یا خارجی پذیرفته می‌شود.

۴ – بورس انرژی: بورس انرژی با شش سال سابقه ورود به بازار بورس جز یکی از جدیدترین ها در بورس ایران محسوب می شود. بورس انرژی بازاری است که در آن هر کالایی که پایه انرژی داشته باشد مانند حامل‌های انرژی با محصولات برق، قابلیت معامله دارد. همچنین باید بدانید که امکان معامله نفت، گاز، بنزین، نفت کوره، برق و نیز ابزارهای مشتقه مبتنی بر آن‌ها در این بازار وجود دارد.