گفتگوی اختصاصی «صفحه اقتصاد» با داوود محسنی؛ تحلیلگر بازارهای مالی
تبعات اجرای دوباره «برجام» در بازارهای «مسکن»، «طلا و سکه» و «بورس»
اگر نرخ دلار پایین بیاید، شرکت ها دچار مشکل می شوند؟
صفحه اقتصاد- امید به انجام مذاکرات هسته ای برای احیای توافق هسته ای – برجام- با پیروزی جو بایدن در انتخابات سال 1399 آمریکا، ایجاد شد و مدتی بعد از شروع راهنمای بازارهای مالی دوره ریاست جمهوری او و تک دوره ای شدن ترامپ، شروع شد. با این حال، این مذاکرات به سرعت به نتیجه نرسیده و حدود دو سال از دوره ریاست جمهوری جو بایدن گذشته و در ماه های اخیر، امیدهایی برای اجرای دوباره برجام به وجود آمده است.
این امید به اجرای دوباره توافق برجام، بر سرنوشت بازارهای داخلی و مالی ایران تاثیر گذاشته و روند قیمت ها را تا حدی کاهشی کرده است. در گفتگوی اختصاصی « صفحه اقتصاد » با دکتر داوود محسنی نامقی (تحلیلگر بازارهای مالی)، اوضاع چند بازار مهم مالی داخل ایران در وضعیت فعلی و در صورت اجرای دوباره برجام، بررسی شده است.
*در روزها و هفته های اخیر، یک عامل مهم که بر بازارهای مختلف تاثیر گذاشته و همچنان تاثیرگذار است، موضوع اجرای دوباره توافق هسته ای راهنمای بازارهای مالی برجام است. به نظر شما، اجرای دوباره برجام واقعاً تا چه حد بر بازارهای مختلف تاثیر گذاشته و فعالان بازارهای مختلف تا چه اندازه از این عامل سیاسی، تاثیر پذیری دارند؟
-ما اگر بازارهای مالی را تقسیم بندی کنیم در مورد بازارهایی مثل مسکن که چسبندگی قیمت دارند، تاثیر پذیری کمتری از اجرای برجام دارند ولی اگر اجرای برجام قطعی شود بازارهایی مثل دلار و طلا، بیش تر تحت تاثیر قرار می گیرند. اگر برجام اجرایی شود از نظر من، عدد کلیدی قیمت دلار 28 هزار و 400 تومان است.
این عدد 28 هزار و 400 تومان برای نرخ دلار خیلی مهم است که آیا دلار می تواند برای مدت قابل قبولی در حد 2 یا 3 هفته زیر این عدد بیاید یا نه. از طرفی، طلا به طور مستقیم با نرخ دلار سروکار دارد و 90 درصد قیمت طلا به نرخ دلار وابسته است.
یک نکته دیگر که باقی مانده، این است که انتظارات مشارکت کنندگان در بازار، خیلی مهم است. برای مثال در اواخر سال 1399 یا اوایل سال 1400، هر زمان که بحث اجرای برجام مطرح می شد بلافاصله بازارها، واکنش نشان می دادند مخصوصاً بازار دلار ولی دیدیم که هر چه مذاکرات هسته ای، ادامه پیدا می کند و مذاکرات، کِش دار می شود، تاثیر پذیری بازارها از آن کمتر می شود.
به هر حال، قبلاً تا یک اتفاق کوچک در مورد برجام رخ می داد، نرخ دلار پایین می آمد، اما الان مثل گذشته نیست و الان نرخ دلار دوباره به بالای 30 هزار تومان رفته است. علت این وضع، همین است که مشارکت کنندگان بازار، انتظارات خودشان را تعدیل می کنند.
با اطمینان می توان گفت که اگر تا شش ماه آینده، مذاکرات برجام به همین ترتیب ادامه پیدا کند، قطعاً انتظارات خیلی از مشارکت کنندگان بازار، تعدیل می شود و دیگر مثل سابق، ممکن است به اتفاقات مربوط به برجام، واکنش نشان ندهند.
*از نظر شما، قیمت 28 هزار تومان، کف قیمت دلار است؟
-این طور نیست که این عدد، کف قیمتی دلار باشد ولی به هر حال عدد 28 هزار و 400 تومان برای نرخ دلار، عددی بود که روند نزولی آن قبلاً شکسته شد. این عدد، عدد مهمی برای نرخ دلار بوده و در هفته های پیش و در حد یک نصف روز، دلار به زیر این عدد رفت ، اما دوباره بلافاصله به بالای این محدوده آمد.
در حال حاضر، وضعیت سهام بانکی و سهام خودرویی یا سهام حمل و نقل یا قیمت دلار، نشان می دهد که این بار مذاکرات برجام می خواهد طولانی تر شود ولی آن عدد، عدد مهمی است و ما آن را به عنوان مبنا در نظر می گیریم.
*در ابتدا در ماه های اخیر، انتظار این بود که مذاکرات هسته ای به سرعت به نتیجه برسد ولی بعداً چون قرار شد طرف های مذاکره، به نظریات همدیگر پاسخ بدهند، در نتیجه مذاکرات طولانی تر شد.
در چنین وضعیتی، به نظر می رسد که فعالان بازارهای مختلف به نوعی از تحقق توافق سریع ناامید شدند. از نظر شما هم همین طور بود؟
-هر چقدر مذاکرات هسته ای، طولانی تر شود مشارکت کنندگان بازار، انتظارات خودشان را تعدیل می کنند. علت آن هم، این است و وقتی انتظارات، تعدیل می شود این قضیه اتفاق می افتد. برای مثال، فرض کنید اگر در اوایل سال 1400 این اتفاق رخ می داد، شاید نرخ دلار می توانست تا 20 هزار تومان کاهش پیدا کند.
اگر برجام، اجرا شود خیلی از مشارکت کنندگان بازار، بعید می دانند که نرخ دلار به زیر 26 هزار تومان برود. این انتظارات است که قیمت ها را تعیین می کند، یعنی انتظارات همه مشارکت کنندکان بازار، روی این قیمت قرار می گیرد.
*فعالان بورس تاکید دارند هر چقدر نرخ دلار، بالاتر باشد به نفع بورس تمام خواهد شد. در نتیجه موافق کاهش نرخ دلار نیستند. در اظهار نظرهای تحلیلگران به طور مکرر به این موضوع اشاره می شود که نرخ دلار نمی تواند با وجود اجرای برجام، چندان پایین بیاید.
با این نوع اظهار نظرها و تحلیل ها امکان دارد جو روانی بازار تحت تاثیر قرار بگیرد و در صورت اجرای دوباره برجام، نرخ دلار کاهش قابل توجهی نداشته باشد؟
-به طور کلی، بورس تحت تاثیر دو عامل نرخ دلار و تورم است ولی باید به این نکته توجه داشته باشیم که شرکت ها می توانند 2 نوع سود کسب کنند. یک نوع سود شرکت ها، سود تورمی بوده و یک نوع دیگر سود عملیاتی است.
وقتی ما درباره سود تورمی صحبت می کنیم، باید در نظر داشته باشیم که وقتی نرخ دلار بالا باشد، هزینه های شرکت ها نیز بالا می رود. این سودی که شرکت ها در این حالت کسب می کنند، سود تورمی است و نه سود عملیاتی.
اگر برجام اجرا شود و روابط ما با دنیا برقرار شود، بسیاری از هزینه های شرکت ها کاهش پیدا می کند. درست است که با اجرای برجام، ممکن است نرخ دلار به 26 هزار تومان برسد ولی از طرف دیگر، هزینه های شرکت های کاهش پیدا می کند. شاید نرخ دلار تا 28 هزار یا 27 هزار تومان پایین بیاید و حتی تا 26 هزار تومان پایین بیاید.
از طرف دیگر ما اگر بتوانیم با دنیا ارتباط برقرار کنیم، بسیاری از هزینه های بالاسری مثل هزینه های تحریم و هزینه های جانبی کاهش پیدا می کند و این وضع، باعث می شود سود عملیاتی شرکت ها بالا برود. این طور نیست که نرخ دلار پایین بیاید و به ضرر شرکت ها تمام شود.
دوستانی که این طور صحبت می کنند به سود تورمی توجه دارند. آنچه که باعث شد که قیمت سهام در سال های 1398 و 1399 بالا برود، یک علتش بالا رفتن نرخ دلار بود. سود تورمی، بازی به جمع صفر است ولی سود عملیاتی برای شرکت باقی می ماند. چرا که سودی که انباشته می شود، بعداً می تواند مورد استفاده قرار بگیرد و سرمایه گذاری جدید انجام شود.
پس من با آن نظر دوستان موافق نیستم که اگر نرخ دلار پایین بیاید، شرکت ها دچار مشکل می شوند. با کاهش نرخ دلار در صورت اجرای برجام، سود عملیاتی شرکت ها تقویت می شود و این وضع در بلند مدت، به نفع شرکت ها خواهد بود.
سرمایه گذاران یا سهامداران، می خواهند از مسیر رشد و توسعه شرکت، سود کسب کنند و نه از یک نوسان کوچک. پس اگر دیدگاه بلند مدت داشته باشیم قطعاً برجام می تواند به نفع سهامداران هم باشد. برخی مشارکت کنندگان بورس این دیدگاه را مطرح می کنند که اگر نرخ دلار پایین بیاید، فلان و بهمان می شود ولی بازارها، چندان به نظر تحلیلگران کاری ندارند.
در حال حاضر، نقدینگی موجود در ایران به بالای 5.2 تریلیون (هزار هزار میلیارد) تومان رسیده است. این مقدار نقدینگی نسبت به اوایل سال 1399، بیش از دو برابر شده. به هر حال، دلار هم یک کالا هست و قطعاً بیش از هر چیزی از رشد نقدینگی تاثیر می پذیرد.
البته انتظارات ما مهم هست و می تواند در کوتاه مدت به نرخ دلار جهت بدهد، اما آنچه که بیش از همه عوامل، مهم بوده، رشد نقدینگی است. بیش از همه، رشد نقدینگی بر قیمت دلار تاثیر می گذارد.
*در ماه های قبل، گفته می شد که سرمایه ها از بورس خارج شده و به سمت بازارهای دلار، سکه و طلا و مسکن رفته یا می رود. در حال حاضر، کدام بازارها دارای رونق بوده و برای فعالان و سرمایه گذاران جذابیت دارند؟
-علاوه بر بحث نقدینگی که به آن اشاره کردم، واقعیت این است که پول در گردش از یک میلیون و 100 هزار میلیارد تومان (1100 هزار میلیارد تومان)، عبور کرده است. الان 22.5 درصد نقدینگی ایران، همان پول در گردش است. در حال حاضر، این پول جرأت نمی کند به سمت بازارهای مختلف برود.
به دلیل این که انتظارات بعضی مشارکت کنندگان بازار، این است که امکان دارد برجام اجرا شود. اگر هم برجام اجرا شود اوضاع بازارهای مختلف تغییر می کند. اگر قرار باشد با اجرای برجام، نرخ دلار تا 26 هزار تومان پایین بیاید، کسی الان دلار را با قیمت 30 هزار تومان نمی خرد. تعدیل شدن این انتظارات، باعث شده این پول به سمت بازارهای مختلف نرود.
از طرفی، طلا هم، به طور مستقیم از نرخ دلار تاثیر می پذیرد. در مورد بخش مسکن هم باید بگویم که الان رشد بخش مسکن در ماه گذشته، نسبت به دو ماه قبل از آن کمتر شده و اگر قبلاً نرخ رشد 8 درصد بود، در ماه مرداد امسال به 1.5 درصد رسید.
البته این نظر من هست ولی من فکر می کنم فارغ از این که برجام چه می شود و اگر همین وضع نامشخص بودن برجام ادامه پیدا کند و مذاکرات کِش دار شود، در سه ماه آینده، پول ها جرأت می کنند به بازارهای مختلف بروند. اگر وضعیت الان را نسبت به سال گذشته، مقایسه کنیم انتظارات مردم نسبت به نتیجه برجام، یک کم تغییر کرده است.
من نمی گویم مردم نسبت به نتیجه برجام، بی تفاوت می شوند ولی آن انتظارات قبل را نخواهند داشت. برای مثال، مشارکت کنندگان بازار، سابقاً نسبت به نتیجه برجام، خیلی حساس بودند، اما الان حساسیت آنها کمتر شده. هر چقدر این حساسیت نسبت به نتیجه برجام کمتر شود، این پول های درشت، بیش تر به بازارهای مختلف می روند.
در مورد این که کدام بازار جذابیت دارد، باید بگویم قیمت مسکن به نحوی در سقف های قیمتی قرار دارد. در مورد طلا، باید بگویم که قیمت طلا با نرخ دلار ارتباط دارد و مذاکرات برجام، هنوز ادامه دارد ولی به نظر من، بازار بورس، می تواند یکی از گزینه های بسیار جذاب باشد. ما شرکت های زیادی در بورس داریم که سهام آنها با نرخ دلار معادل 20 هزار تا 22 هزار تومان معامله می شود. در حالی که در بخش مسکن، معاملات با نرخ دلار حدود 35 هزار تومان انجام می شود.
در مورد دلار هم می توانم بگویم ارزش واقعی دلار با توجه به نرخ تورم و نقدینگی، حول و حوش 35 هزار تا 36 هزار تومان بوده و خود دلار شاید 15 تا 20 درصد از ارزش خودش عقب است. قیمت طلا در داخل کشور، با توجه به قیمت جهانی اونس طلا و نرخ دلار تعیین می شود.
با توجه به افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا، طلای جهانی هم تحت فشار قیمتی است. در وضعیت فعلی، نمی توان دقیقاً گفت که طلا تا چه قیمتی رشد می کند ولی به نظر من، نهایتاً قیمت اونس طلا در حد 7 یا 8 درصد رشد خواهد کرد.
*پس نظر شما این است که قیمت اونس طلا بیش از 8 درصد رشد نمی کند؟
-به طور کلی، کامودیتی ها و یکی از آنها که همین طلا باشد تحت فشار افزایش نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا هستند، یعنی طلا در ماه های آینده می تواند حداکثر در حد 7 یا 8 درصد افزایش داشته باشد. این 7 یا 8 درصد افزایش، در مورد اونس جهانی ممکن است اتفاق بیفتد.
با توجه به نرخ دلار که شاید 15 تا 20 درصد از ارزش ذاتی خودش عقب هست، طلا در بازار داخلی ممکن است از همین نقطه فعلی، نهایتاً 15 درصد افزایش پیدا کند. این مقدار افزایش باعث می شود که سرمایه گذاران، چندان ریسک نکنند و در نتیجه، بورس می تواند از همه بازارها بهتر باشد.
*اگر فرضاً قیمت اونس طلا 7 درصد افزایش داشته باشد، از نظر شما ممکن است از 1715 دلار فعلی، حتی به 1850 نرسد و تا محدوده کمتر از 1850 دلار می تواند رشد کند.
-به این دلیل می گویم طلا می تواند اینقدر رشد کند که برنامه فدرال رزرو برای افزایش نرخ بهره، یک برنامه دائمی است و تا نیمه دوم 2023 میلادی ادامه دارد. در همین چند ماه آینده و تا اوایل سال 2023 میلادی، اونس طلا کار بسیار سختی دارد که بخواهد به 1900 دلار برسد.
*قیمت سکه کامل در ماه های اخیر و در زمان اوج قیمت به نزدیک 17 میلیون تومان رسید و در هفته های اخیر کاهش پیدا کرد. در روزهای اخیر، قیمت سکه بین محدوده 15 میلیون و 12.5 میلیون تومان در نوسان بوده است.
در چنین وضعیتی، آیا نوسان گیری ممکن است اتفاق بیفتد و معامله گران در این حوزه سود کنند یا این که خرید و فروش سکه، فعلاً ریسک زیادی دارد؟
-به نظر من، الان خرید و فروش سکه طلا ریسک زیادی دارد. آنچه که بر قیمت سکه تاثیرگذار است، قابل پیش بینی نیست چون قیمت دلار ممکن است به خاطر اجرای برجام تغییر کند. به هر حالت، در ماه های اخیر، اظهار نظرهای ضد و نقیضی در مورد برجام مطرح شد.
در چنین وضعی، سود کردن دربازار سکه، نیاز به آدم حرفه ای دارد که به صورت 7 روزه یا چند روزه، به خرید و فروش سکه نگاه کند. البته بعضی اوقات، شانس در معاملات دخیل است ولی فعلاً به خاطر ریسکی که وجود دارد، هیچ توصیه ای در مورد سکه نمی شود. اساساً راهنمای قیمت گذاری در بازار طلا و سکه و مخصوصاً برای وضعیت فعلی، نرخ دلار است.
کسی که می خواهد اقدام به خرید سکه کند، باید بگذارد نرخ دلار به زیر 28 هزار و 400 تومان بیاید و تثبیت شود. اگر نرخ دلار تثبیت هم نشود ولی نرخ دلار به زیر این عدد بیاید، خرید سکه خیلی جذاب می شود حتی برای یک نیم روز یا یک روز. در مجموع، من نظرم این است که فعلاً نرخ دلار نمی تواند بالای 32 هزار تومان تثبیت شود.
راهنمای بازارهای مالی
به مناسبت عید سعید قربان میتوانید اشتراکهای ۱ ماهه و ۳ ماهه چارتیکس را با ۲۰% تخفیف از طریق وبسایت خریداری نمایید.
چارتیکس
نمودار آنلاین بازارهای مالی
نمودار آنلاین چارتیکس
پلتفرم حرفهای بازارهای مالی
انعطاف پذیری بالا و امکانات بیشتر را تجربه کنید.
عضو اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی ایران
ویژگی های جدید
قابلیت های حرفه ای
چند نموداری
قابلیت چند نموداری چارتیکس به شما این امکان را میدهد تا بتوانید چند نمودار مختلف را در کنار یکدیگر و به صورت همزمان مشاهده کنید.
طراحی جدید دیدهبان
حالا میتوانید دیدهبان را به دلخواه خود مرتب سازی کنید و حتی خارج از مرورگرتان آن را ببینید!
باز پخش | راهنمای بازارهای مالی Bar Replay
قابلیت بازپخش نمودار برای بک تست گیری از استراتژی در تمام تایم فریمها
سیستم هشدار قیمت
با این قابلیت می توانید برای عدد مشخص شده خود هشدار از طریق ربات تلگرام و پیامک دریافت کنید.
ابزار محاسباتی تکنیکال
سطوح Pivot Points و Camarilla برای ۵ تایم فریم اصلی به صورت اتوماتیک محاسبه شده و در اختیار شما قرار داده شدهاند!
دانلود دیتای نمودارها
دیتای همه نمودارها (طلا، ارز، فارکس و رمزارزها) را برای برنامههای مختلف دریافت کنید؛ حتی بر اساس تایم فریمهای دلخواهتان!
دارای نسخه PWA
با یک کلیک به دسکتاپ و موبایل خود برنامه چارتیکس را نصب کنید.
رصد هوشمند سهام
با فیلترهای مهم، نمادهای بورسی را رصد کنید.
دوره های آموزشی
با آکادمی چارتیکس میتوانید به راحتی کار با چارتیکس را بیاموزید
نمودارهای چارتیکس
طلا و ارز
بورس اوراق بهادار
بازار جهانی
ارز دیجیتال
تعرفه ها
۱ روز
روزانه
۱ ماهه
۳ ماهه
چارتیکس صرفا ارائه دهنده نمودار آنلاین تحلیلی است، و هیچگونه خدماتی در زمینه انجام معاملات خرید و فروش طلا و ارز ارائه نمیدهد.
نسخه موبایل
میتوانید به سادگی وب اپلیکیشن چارتیکس را روی گوشی/تبلت خود نصب کرده و از آن استفاده کنید
با این قابلیت می توانید برای عدد مشخص شده خود هشدار از طریق ربات تلگرام و پیامک دریافت کنید.
با استفاده از این قابلیت میتوانید نمای بزرگتری از نمودار را حتی در صفحات نمایش کوچک مشاهده کنید
دریافت اشتراک رایگان
با معرفی ما به دوستان خود از طریق لینک دعوت ۱ روز رایگان دریافت کنید.
برای دریافت لینک معرفی وارد پنل کاربری شوید در منوی سمت راست گزینه کد معرف کلیک نمایید.
نسخه نصبی PWA
دارای نسخه PWA
با یک کلیک به دسکتاپ و موبایل خود برنامه چارتیکس را نصب کنید.
سوالات متداول
متداول ترین پرسش و پاسخ
- وارد آدرس https://next.chartix.ir/ شوید.
- سپس با وارد کردن شماره موبایل به خط شما کد تایید ارسال خواهد شد
- بعد از درج کد تایید در محل مربوطه وارد فرم مشخصات حساب کاربری می شوید.
- با پر کردن فرم و کلیک بر روی گزینه ثبت نام حساب کاربری برای شما ایجاد خواهد شد.
خیر اما شما می تواند با ثبت نام اولیه ۲۴ ساعت رایگان استفاده کنید و پس از آن نیاز به خرید اشتراک خواهد بود.
- ۱۰۰۰ نماد سهام بورس اوراق بهادار
- ۳۲ نماد طلا و ارز داخلی
- ۳۳ نماد اونس طلا، نقره و جفت ارزهای جهانی
- ۹۹ نماد ارزهای دیجیتال
بله، در چارتیکس شما برای هر نماد لایه جداگانه دارید و لایه های تحلیل شما به مدت یک سال در صورت استفاده باقی می ماند.
منابع دریافت دیتا
بورس اوراق بهادار
بورس کالا ایران
اتحادیه طلا و جواهرات تهران و تبریز
صرافی ملی ایران
شرکت متشکل ارز ایران
Tradingview
Binance
چارتیکس هیچ دخل و تصرفی در ارائه نمودارهای بازارها ندارد، و مستقیما از منابع ذکر شده بالا تامین میگردد.( چارتیکس هیچ گونه فعالیت نرخ زنی بخصوص در شبکه های اجتماعی ندارد.)
چارتیکس یک سرویس تحت وب جمع آوری اطلاعات بازارهای مالی است که به شما این امکان را میدهد تا بدون نیاز به نصب برنامههای خاص و انجام تنظیمات پیچیده، از نمودارهای بازارهای مالی به راحتی استفاده کنید.
نمودار آنلاین بازارهای مالی
نمودار آنلاین چارتیکس
انعطاف پذیری بالا و امکانات بیشتر را تجربه کنید.
ویژگی های جدید
قابلیت های حرفه ای
نمودارهای چارتیکس
قابلیت ها
قابلیت های حرفه ای
تعرفه ها
دریافت نسخه PWA
نصب روی موبایل
قابل نصب روی سیستم عاملهای Android و iOS
مراحل استفاده از نسخه PWA چارتیکس رو موبایل/تبلت به صورت زیر میباشد:
۱- ابتدا وارد وبسایت چارتیکس شوید.
۲- روی منوی "سه نقطه" در گوشه بالا سمت راست مرورگر کروم ضربه بزنید.
۳- گزینه Install app را انتخاب کنید.
۴- روی گزینه Add ضربه بزنید.
اکنون وب اپلیکیشن چارتیکس به صفحه اصلی دستگاهتان اضافه خواهد شد و با استفاده از آن میتوانید به محیط گستردهتری دسترسی داشته باشید.
حرفهایتر شدن بازار سرمایه با افزایش دامنه نوسان/ اخذ وام با سامانه توثیق الکترونیکی هوشمند
تهران- ایرنا- رئیس سازمان بورس گفت: این سازمان با برنامهریزی و تحلیل دقیق دادهها، به این نتیجه رسید که میتواند دامنه نوسان را به صورت پلکانی افزایش دهد و در فرصت مناسب به سمت افزایش دامنه نوسان تا حدود ۱۰ درصد حرکت کند که این اقدام منتج به کارآمدی و حرفهایتر شدن بازار سرمایه میشود.
به گزارش ایرنا، «مجید عشقی»، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتگو با روزنامه ایران، درباره عملکرد یک ساله دولت در حوزه بازار سرمایه توضیحاتی ارائه داد.
متن کامل این مصاحبه در ادامه میآید:
بازار سرمایهای که به دولت سیزدهم تحویل داده شد، چطور بود و برای بازگشت اعتماد و سرمایه مردم به بورس چه کردید؟
با روی کار آمدن دولت جدید و به تبع آن پس از دو ماه تغییر مدیریت در سازمان بورس، شاهد یکسری ضعفها و آسیبها در بخش بازار سرمایه بودیم، نخستین آن از بین رفتن اعتماد عامه مردم بود، دومین چالش و ضعفی که وجود داشت، این است که تصمیمات خیلی سریع و بدون رویه خاصی تغییر پیدا میکرد. پیشبینیپذیری و ثبات در بازار به اشکال مختلف به خاطر سیاستهای متغیر دولت قبل از بین رفته بود و همچنین اصلاحات لازم روی بخشی از دستورالعملها و آییننامهها انجام نشده بود. همچنین ابهامات ساختاری که در اقتصاد وجود داشت، مزید بر علت شد که در نهایت با یک بازار متلاطم و غیر پیشبینیپذیر مواجه باشیم. بنابراین نخستین سیاست مدیریت جدید این بود که کارآمدی، شفافیت و پیشبینیپذیری را به بازار بازگرداند.
موضوع دوم این است که ریزساختارهایی در بازار وجود دارد، که ملزومات فنی خود را میطلبد و باید با یک نگاه فنی و دقیقی برای رفع آن اقدام شود. از همان بدو شروع کار، این اصلاحات آغاز شد و برخی اصلاح رویهها و روندها هم مانند ترویج سهامداری غیرمستقیم، شکست انحصار در مجوزها نیز در دستور کار قرار گرفت که تا حد بسیار قابل قبولی در مقایسه با ادوار گذشته پیشرفت کرده است.
سال گذشته بسته حمایتی ۱۰ بندی دولت برای ساماندهی بازار سرمایه هم تدارک دیده شد، در این مورد توضیح میدهید که چه اقداماتی انجام شده است؟
بسته حمایتی از بازار سرمایه با پیگیریهای سازمان بورس در ستاد اقتصادی دولت به تصویب رسید و در بهمن ماه بود که توسط معاون اول رئیس جمهور به دستگاهها ابلاغ شد، ۱۰ بند مهم و کلیدی داشت که برای نخستین بار بعضی از آنها به تصویب رسیده بود که شاید راهنمای بازارهای مالی بتوان گفت مهمترین بند آن ایجاد سقف ریالی برای نرخ سوخت صنایع و خوراک پتروشیمیها بود. بهواسطه بحران گازی اروپا و بعد از آن هم جنگ اوکراین و روسیه که موجب کاهش صادرات گاز اروپا شد، قیمت در کشورهای اروپایی جهش ۱۰ تا ۱۲ برابری را تجربه کرد.
نرخگذاری گاز یک بحث منطقهای است و وزارت نفت فرمولی را متناسب با چهار نرخ هاب جهانی و فروش داخل گذاشته بود که به تناسب اینکه در آن طرف نرخها به واسطه یک عامل بیرونی و غیراقتصادی یک جهش ۱۰ تا ۱۲ برابری کرده بودند، نرخهای داخل هم به شدت متلاطم میشد و به شدت بالاتر میرفت و آسیب غیرقابل جبرانی به صنایع میزد که با پیگیریهای بسیار زیادی که سازمان انجام داد، سقف ریالی برای نرخ گاز گذاشته شد و فقط در همین فقره اگر آن سقف گذاشته نمیشد، امروز گاز صنایع شاید با نرخ معادل ۱۹ یا ۲۰ هزار تومان به دستشان میرسید اما اکنون این سقف زیر ۵ هزار تومان است. همین اختلاف قیمت باعث میشد که زیان چند صد هزار میلیارد تومانی به صنایع تحمیل شود و به جز تعطیلی بسیاری از صنایع و . موجب میشد که شاخص کل بورس هم یک ریزش جدی را تجربه کند که با تصمیم پیشدستانه ای که گرفته شد این اتفاق رخ نداد. موارد دیگری هم در آن ۱۰ بند بود مانند اینکه پنج درصد مالیات سالانه شرکتها کاهش پیدا کرد که معادل ۷-۸ هزار میلیارد تومان تزریق منابع به صندوقها بود، بحث ارزهای اولیه ساماندهی شد و موضوع اختصاص منابع برای صندوق تثبیت و توسعه بازار بود که دنبال شد.
در موضوع عادلانه کردن رویهها چه اقداماتی انجام شد؟
ما به جز عوامل بیرونی، عوامل داخلی را هم در بازار سرمایه پیگیری کردیم که یکی از اصلیترین موضوعات که عدالت در معاملات را برگرداند، در موضوع ریزساختارهایی که اشاره کردم، نمایش حقوق مظنه به همه فعالین بود که پیش از این پنج ردیف حقوق مظنه را افرادی که کد آنلاین داشتند میتوانستند در نرمافزار خودشان ببینند، عمق دفتر سفارشات را افرادی که پشت استیشنهای حرفهای معاملاتی، معامله میکردند یا افرادی که از طریق کارگزاری معامله میکردند، فقط برای کارگزار قابل رؤیت بود و به هر حال یک بیعدالتی بود که برای اولین بار در دنیا کل اطلاعات به صورت رایگان در اختیار عموم قرار داده شد. در دنیا مرسوم است که یک یا دو ردیف اطلاعات و با نهایتاً سه ردیف را نمایش میدهند و الباقی، مستلزم پرداخت هزینه جداست که طبعاً با هزینههای بالایی هم که اعلام میشود افرادی که مقداری خبرهتر هستند، در معرض خرید این اطلاعات هستند اما در بازار سرمایه ایران این موضوع به صورت رایگان در اختیار همه قرار داده شد.
موضوع بازگرداندن سود معوق سهامداران هم در این دوره انجام شد، در این مورد توضیح میدهید؟
یکی دیگر از موضوعات چالشبرانگیز، این بود که مردم فرضاً در ۱۰ یا ۲۰ شرکت سهام داشته باشند و تاریخ برگزاری مجامع و تقسیم سود شرکتها متفاوت است، در این برهه ممکن است آن سهمی که مردم دارند، عدد خردی باشد و پیشتر از این، راههای پرداخت سود به فراخور هر شرکت متفاوت بود. ممکن بود شرکتی اعلام کند در طی سال فقط سه روز فرصت دارید به فلان بانک مراجعه کنید و در آن بانک هم منحصراً باید حساب باز کنید و بعضاً پول را در آن حساب واریز میکردند و یا بعضا نقدی پرداخت می شد و سهامداران به صورت خیلی خرد مثلاً با ۵۳۶ تومان مواجه میشدند. این موارد چالش های جدی بود که مثلاً برخی شرکتها اعلام می کردند برگه را پر و برای ما فکس کنید، برخی هم میگفتند که ایمیل کنید و هر شرکتی با یک روشی کار میکرد و این منتج به دو آسیب جدی میشد، نخست این که خیلی از سهامداران ممکن بود فراموش کنند سودی به آنها تعلق گرفته است و مشمول گذر زمان شود و دیگر اینکه شرکت، دیگر پاسخگویی لازم را نداشته باشد. این موضوع را از لحاظ قانونی دنبال کردیم که شرکتها ملزم شوند منحصراً از سامانه پرداخت سود سهام از طریق سجام اقدام کنند و ناشرین باید در آنجا ثبتنام کنند و هر سهامداری به فراخور کد ملی و شماره شبایی که داده است، هرگونه سودی از هر شرکتی و هر حق تقدم استفاده نشدهای داشته باشد، منحصراً از همین مسیر واریز شود.
درباره ساماندهی سهام عدالت چه اقداماتی انجام دادید؟
سهام عدالت بهواسطه تصمیمات غلط گذشته کلاف سردرگم و پیچیدهای شده بود که در بدو ورود بحث تقسیم و پرداخت سودها را ساماندهی کردیم و از ناشران خواستیم که سودها را به صورت معین و مشخص و منظم به حساب متمرکز سمات واریز کنند و ما در همان لحظه مبالغ را به صورت یکجا برای مردم ارسال کردیم. در ادوار گذشته اگر خاطرتان باشد سود سهام عدالت در دو مرحله در زمانهای نامشخصی یکی ۹۷ هزار تومان و یکی ۷۷ هزار تومان واریز میشد که جمعاً چیزی بالغ بر ۱۷۰ هزار تومان طی دو مرحله بود؛ اما امسال پیگیری شد که به صورت متمرکز با یک افزایش تقریباً ۲.۷ برابری از ۱۷۵ هزار تومان به ۵۷۷ هزار تومان رسید و به صورت یکجا پیش از عید واریز شد که خیلی اخبار خوشحالکننده ای برای برخی از اقشار مقداری ضعیف بود که با این شرایط تورم، گرانی و پیک هزینههایی راهنمای بازارهای مالی که دارند، به یکباره یک خانواده پنج نفره چیزی حدود ۳ میلیون تومان پرداخت شد.
این رویه ادامه دار خواهد بود؟
حتماً پیگیری میکنیم که در سال جاری و آینده هم به همین منوال اتفاق بیفتد و حتماً رشد قابل توجهی هم در رشد سود این سهام وجود دارد تا موجب رفع شدن بخشی از نیازهای مردم را در پایان سال فراهم کند.
در بحث دولت الکترونیک هم میتوانید به اقدامات انجام شده، اشاره کنید؟
در بحث دولت الکترونیک هم اتفاقات جدی در سازمان پیگیری شد. بازارهای مالی همیشه پیشتاز حوزه فناوری اطلاعات بودهاند و بازار سرمایه هم به نوعی همیشه در بین بازارهای مالی و سرمایهای پیشتاز بوده است که در این مورد بحث صدور مجوزها مطرح بود و ضمن اینکه یک انحصار چند ساله در بسیاری از مجوزها شکل گرفته بود. به طور مثال مجوز جدید کارگزاری بورس از سال ۱۳۸۸ صادر نشده بود و ما در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۲ مجوز موافقت اصولی و فعالیت کارگزاری اعطا کردیم که تحول بزرگی بود و سالهای سال افرادی در انتظار این اتفاق بودند. در همین زمینه بحث صدور مجوز نهادهای مالی که شعار آن توسعه سرمایهگذاری غیرمستقیم بود را دنبال کردیم که انواع و اقسام صندوقهای مختلف طراحی شد؛ مثل صندوقهای طلا، املاک و مستغلات و حتی بحث صندوق در صندوق و صندوقهای اهرمی که مواردی بود که پیش از این برای آنها مجوزی صادر نشده بود و برای اولین بار برای آنها مجوز صادر شد.
از همه مهمتر مجوز صندوقهای تضمین اصل سرمایه داده شد که شاهد بودیم بعضی از مردم یا به واسطه القائات و تبلیغات نادرست و یا بهواسطه ورود نامناسب از نظر زمانی و ورود به بازارهای پرریسک که بازارهای پایه فرابورس بودند، بعضاً ضرر و زیانهای جدی و هنگفتی را متحمل شدند و شاید برخی پسانداز زندگیشان و یا جهیزیه دخترشان و ماشین سواری مورد استفادهشان را فروخته بودند به این امید که بتوانند با یک بازدهی مناسب، لوازم زندگی بهتری تهیه کنند اما بخش زیادی از سرمایهشان از بین رفت. این صندوقهای تضمین اصل سرمایه به همین علت ایجاد شد که اگر بازار متوجه تلاطم و نوسانی شد و ریزشی در آن شکل گرفت، مردم بتوانند اصل سرمایه خود را حفظ کنند و اگر بازار صعودی شد بتوانند سود خودشان را دریافت کنند و این اتفاق بزرگ و مهمی بود و یکی از مهمترین اتفاقاتی بود که برای موضوع سهامداری غیرمستقیم رخ داد تا دیگر به این شکل شاهد تجربیات تلخ سالهای گذشته نباشیم.
سایر مجوزها و انواع سبدگردانها و نهادهای مالی و پردازش اطلاعات مالی و مشاوره سرمایهگذاری و . در حال صادر شدن است و نکته مهم این است که به صورت یکپارچه در سامانهای به اسم ثمین، مدارک مورد نیاز، مراحل کار و اتصال آن به درگاه ملی مجوزها صورت گرفته است تا دیگر موضوع امضاهای طلایی و تصمیمات و سلیقههای شخصی به هیچ وجهی ورود نداشته باشد، اگرچه تاکنون هم سازوکار وجود داشته و شفاف بوده است اما با سامانه ای شدن و تحت نظارت بودن آن و اتصال به درگاه ملی مجوزها تقریباً هر نقصی که وجود داشته باشد، پیگیری و مرتفع شده است و این مسیر اصلاح با همین شدت دنبال خواهد شد.
در موضوع حجم مبنا و دامنه نوسان چه اقداماتی انجام شده است؟
از مباحث اصلاح ریزساختارها که پیشتر اشاره شد، موضوع اصلاح حجم مبنا برای بسیاری از نمادها و افزایش تدریجی دامنه نوسان بود که دامنه نوسان هم قویاً مورد مطالبه فعالین و پیشکسوتان بازار بود و به هر دلیلی در ادوار مختلف روی نداده بود و سامانه، محدودیتی بین مثبت و منفی پنج درصد در بازارهای اول و دوم و بورس و فرابورس داشت. سازمان بورس با برنامهریزی و تحلیل دقیق دادهها، به این نتیجه رسید که میتواند دامنه نوسان را به صورت پلکانی افزایش دهد که در فصل بهار یک درصد و در فصل تابستان هم یک درصد با افزایش دامنه نوسان داشته باشیم و دریافت بازخوردها از بازار و تحلیل دقیق داده در فرصت مناسب به سمت افزایش دامنه نوسان تا حدود ۱۰ درصد حرکت میکنیم. این خود موجی از نشاط و امید را بین فعالان بازار ثانویه تزریق میکند و منتج به کارآمدی و حرفهایتر شدن بازار سرمایه میشود.
عملکرد سازمان بورس در حوزه نظارتی چطور بوده است؟
یکی از موضوعات دیگر بحثهای نظارتی است که همیشه مورد مطالبه بوده و چهار سامانه نظارتی تقریباً در همان بهمن و اسفند سال ۱۴۰۰ با پیگیریهایی که انجام شد به نتیجه رسید و رونمایی شد و بسیاری از فرایندهای نظارتی که شاید پیش تر، بخشی از آن سامانهای و بخشی چشمی بود، اکنون به صورت کاملاً الکترونیکی انجام میشود که این موضوع کارآمدی را ارتقا داده است. در کنار آن تدوین آییننامههایی را برای پاداش به سوتزنانی که تخلفی را اعلام میکنند داشتیم که سال گذشته هم نزدیک به ۱۰۰ میلیون تومان به دو نفر از بزرگوارانی که تخلفات را گزارش کرده بودند، بعد از بررسیهای فنی و دقیق منتهی به احراز تخلف شده و این پاداش پرداخت شد و بعد از تعداد گزارشاتی که ارسال شد، رشد بسیار جدی را پیدا کرد و گزارشات به صورت فنی در حال بررسی است و به مجرد اینکه آن تخلف و گزارشی که از سوی دوستان اعلام شده است، محرز و تأیید شود، حتماً ما به صورت کاملاً راهنمای بازارهای مالی محرمانه و بدون اینکه حتی خود پرسنل درگیر در فرایند سوتزنی و بررسیها، هویت سوتزن را بدانند، طی پروتکلهای امنیتی دقیقی پاداش به حسابشان واریز میشود و حتی در صورت شکلگیری هرگونه چالش حقوقی برای آن فرد، ساختار حقوقی سازمان همه هزینهها و پشتیبانیهای لازم را انجام میدهد تا در آن مورد خاص حقی از آن فرد سوتزن تضییع نشود.
درباره ارتقای کارآمدی بورسهای کالایی چه اقداماتی را در کارنامه عملکرد خود دارید؟
موضوع بعدی بحث ارتقای کارآمدی بورسهای کالایی بود که انواع گواهیهای سلف محصولات صادراتی، آنجا انجام میشود، این گواهیها به شدت ارتقای هم بازار سرمایه را به دنبال دارند و هم ساختار کلی کشور و میتوان به سمتی حرکت کرد که اساساً تولید کشور اسیر نوسانات قیمتی و تورمی نشود و بتواند به صورت یکپارچه فرایند دسترسی به محصولات اولیه و فروش محصول نهایی را تضمین کند و این باعث بازگرداندن ثبات میشود. ممکن است در اقتصاد و در نرخ ارز دچار تلاطمی شوید و این ابزارها موجب میشوند که این تلاطم به بدنه تولید منتقل نشود و تولید افت نکند. در حالی که در اثر نوسانات همیشه آسیب جدی به تولید وارد شده ولی با توسعه این ابزارها حتما تا حد زیادی این مشکلات مرتفع خواهد شد و این یکی از دستاوردهای جدی است یا در حوزه خودرو، عرضه خودرو فدیلیتی و دیگنیتی را اگر آگهیهایی که دلالان در دیوار و . میزدند دنبال کنید، همان روز عرضه و موقعی که خبر آن منتشر شد، حداقل ۱۰ میلیون کاهش پیدا کرد و خودرویی که در بازار یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان بود درنهایت با قیمتی که در بورس کالا تعیین شد و با عوارض آن یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان به دست مشتری رسید و اختلاف ۳۰۰ میلیونی اختلافی بود که پیش از این مردم به ناحق به دلالان پرداخت میکردند و اکنون مبلغ کمتری را برای خرید خودرو پرداخت میکنند و کارخانه هم با قیمتی که حدود ۸۵۰ میلیون قیمتگذاری میشد، حدود ۱۵۰ میلیون تومان عایدی بیشتری نصیبش شد، این باعث شده است که این اختلاف ۶۰۰ میلیون تومان که پیشتر از این به جیب دلال میرفت اکنون به جیب تولیدکننده و نهایتاً سهامدار شرکت بازگردد و از طرفی از جیب مصرفکننده هم بیرون نمیرود و این اقدام تحول بسیار بزرگی بود.
در سایر حوزههایی هم که به هر نوعی رانت و توزیع رانت و پخش رانت رخ میدهد، با ساز و کارهای بورسهای کالایی حتماً از بین خواهد رفت و امیدوارم که در همه محصولات در سال جاری این اتفاق رخ دهد و ما موانع و چالشهایی که بوده است را بتوانیم برداریم و کارآمدی را به بازار بازگردانیم.
یکی دیگر از مواردی که در هفته های اخیر افتتاح شد سامانه توثیق هوشمند سهام است، درباره این موضوع و اجرای آن هم توضیح دهید.
بله، یک موضوع بسیار مهم دیگری هم که در سازمان بورس و اوراق بهادار رخ داد، بحث سامانه توثیق الکترونیکی هوشمند ستاره بود؛ پیشتر از این افرادی که سهامی داشتند، اگر به هر دلیلی به پول نقدی احتیاج داشتند باید بخشی از سهام خود را میفروختند یا اعتباری از کارگزاری دریافت میکردند، که کارگزاری هم در نقد کردن اعتبار یکسری دستورالعملهای سختگیرانه داشت. ضمن اینکه آن دستورالعمل اصلاح شد، روش جایگزینی هم اعلام شد که مردم به صورت کاملاً الکترونیک و بدون نیاز به مراجعه حضوری به هیچ ساختاری، اگر قصد گرفتن تسهیلاتی از بانک دارند، شاید بانک به آنها اعلام کند که یک یا دو ضامن بیاورد، کسر از حقوق و سند ملک و . بیاورد که فرایندی هم زمانبر و هم هزینهبر است؛ اما ممکن است شما سهامی در بورس داشته باشید، کاملاً الکترونیکی همانجا با تلفن همراهتان به بانک این اجازه را میدهید که اگر سهام مشخصی را دارید، مبلغی از آن را به صورت هوشمند بلوک کرده و آن بلوک پشتوانه تسهیلات میشود و بانک هم با خیال راحت و بدون دریافت هیچگونه ضمانتنامهای وام را به حساب شما واریز خواهد کرد. این موضوع یک تحول نهادی و زیرساختی بزرگ در اقتصاد کشور است.
۲ قسمتی شدن ساعات معاملات، پیشنهادی برای تغییرات آینده بورس
تهران- ایرنا- یک کارشناس بازار سرمایه به دو قسمتی کردن ساعات معاملات بازار سهام اشاره کرد و گفت: مشابه این اقدام در بورسهای کشورهای مختلف وجود دارد، به این صورت که بخش دوم معاملات میتواند تا ساعت ۴ عصر انجام شود.
«امیرمهدی میرشاهولد» در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با تاکید بر مزیتهای افزایش ساعت معاملاتی اعلام کرد: «افزایش ۳۰ دقیقهای ساعات معاملات باعث میشود تحلیلگران بازار زمان معاملات را با دقت بالاتری نسبت به قبل و متناسب با زمان ۴ ساعته انتخاب کنند.
وی نمودار قیمت بر حسب زمان را به عنوان ابزار اصلی در تحلیل تکنیکال دانست و گفت: زمان به عنوان مولفه کلیدی در این نوع تحلیل به حساب میآید.
میرشاهولد در این زمینه بیان کرد: در مساله تحلیل تکنیکال زمان ۴ ساعته درنظر گرفته شده است، به خاطر شرایط فعلی و ۳:۳۰ بودن زمان معاملات، تحلیگران بازار زمان معاملات را با دقت پایینتر و به صورت ۴ ساعته در نظر میگرفتند. ۴ ساعته شدن معاملات باعث خواهد شد دقت این محاسبات افزایش پیدا کند و با زمان معاملات انتخابی منطبق شود.
وی با اشاره به ساز و کار نمودارها برای تحلیل معاملات اضافه کرد: پیش از این تحلیلگران نمودار را با دقت پایینی ترسیم کرده و ناگزیر به جای زمان ۴ ساعته از جایگزین ۲ یا ۱ ساعته استفاده میکردند که حالا میتوانند زمان ۴ ساعته داشته باشند.
میرشاهولد بر ایدهآل بودن معاملات ۴ ساعته تاکید و عنوان کرد: طولانیتر شدن ساعت معاملات، ریسک نقدشوندگی که یکی از بزرگترین ریسکهای بازار سرمایه ایران تلقی میشود را کاهش میدهد.
این مدرس بازارهای مالی ادامه داد: هر چقدر زمان معاملات بیشتر باشد، تحلیلگران فرصت بیشتری برای انجام معاملات دارند و تعداد آن بیشتر خواهد بود، از این رو نقدشوندگی بازار هم بهتر خواهد بود و این امر باعث میشود با شکلگیری صفهای خرید و فروشی کمتری مواجه باشیم.
وی به افزایش امید معاملهگران به نقدشوندگی بازار تحت تاثیر افزایش ساعت معاملاتی اشاره کرد و گفت: اکنون شاهد هستیم که معاملهگر در ساعت ۱۲:۰۰ وقتی با صف در سهمی روبرو میشود تصمیم به بستن بازار میگیرد. اگر در همین شرایط معاملهگر علم به تداوم بازار برای یک ساعت داشته باشد در زمان بیشتر دست به تحلیل و خرید و فروش میزند.
میرشاهولد افزایش ساعات معاملات را اقدامی در جهت نزدیک شدن به استاندارد بورسهای بینالمللی تلقی کرد و اظهار داشت: پیشنهاد بنده برای تغییرات آینده، 2 قسمتی کردن ساعات معاملاتی است که مشابه آن در بورسهای کشورهای مختلف وجود دارد.
این مدرس بازارهای مالی تاکید کرد: به این ترتیب که معاملات از صبح تا ساعت ۱۲:۳۰ انجام شود و سپس استراحتی ۳۰ دقیقهای یا یک ساعته داشته باشیم، بخش دوم معاملات میتواند پس از این استراحت تا زمان بعدی مثل ساعت ۴ عصر صورت بپذیرد.
پیش بینی قیمت طلا و سکه در بازار
امید موسوی، کارشناس بازارهای مالی گفت: به نظر می رسد قیمت سکه تا پایان شهریورماه و در صورت انتشار اخبار مثبت از مذاکرات وین، تا مثبت و منفی سه درصد نوسان داشته باشد.
به گزارش فرصت امروز به نقل ازتجارت نیوز، در صورت توافق در مذاکرات وین، قیمت سکه ممکن است به ۱۱ میلیون تومان هم برسد. اما اگر نتیجه نهایی برجام مثبت نباشد، قیمت سکه در سیر صعودی، می توان تا حدود کانال ۱۶ میلیون تومانی نیز پیش برود.
سیگنال های موثر بر قیمت طلا و سکه
به گزارش تجارت نیوز، در مدت اخیر بازارهای مالی، از جمله طلا و سکه تحت تاثیر مذاکرات وین و اخبار سیاسی قرار داشتند. بازارهای مالی در ایران به ویژه قیمت دلار معمولا به اخبار سیاسی به ویژه در مورد مذاکرات هسته ای حساس بوده اند.
امروز قیمت دلار وارد کانال ۳۰ هزار تومانی شده است. قیمت دلار در روزهای گذشته تا حدودی روند کاهشی داشت. تا میانه های روز گذشته نیز نرخ ارز آمریکایی در بازار آزاد، کاهشی بود. اما بعد از ظهر دیروز، ورق برگشت و روند قیمتی افزایشی شد. آخرین نرخ معاملات دلار، ۲۹۷۰۰ بود. امروز هم دلار در بازار آزاد بر اساس گزارش بعضی کانال های تلگرامی، با ادامه روند افزایشی، وارد کانال ۳۰ هزار تومان شده است.
آخرین نرخ اعلامی در معاملات نقدی، ۳۰,۰۷۰ تومان است. معاملات غیرقانونی فردایی نیز همین روند افزایشی را دارد. قیمت ارز در بازار توافقی نیز روند افزایشی دارد و در حدود ۲۸,۷۰۰ تومان معامله می شود. دلار در بازار سلیمانیه نیز با روند افزایشی، به حدود ۳۰,۳۲۰ تومان رسیده است.
دیدگاه شما